Hillary Rodham Clinton

Hillary Rodham Clinton (1947-), Amerika's gewezen minister van Buitenlandse Zaken (2009-2013) en tweemaal Democratisch presidentskandidaat, laat niemand onberoerd. Met haar polariserende persoonlijkheid roept de politica felle emoties op, van oprechte bewondering tot pure vijandigheid.

Van politiek conservatisme naar overtuigd links

Hillary Clinton wordt geboren als Hillary Diane Rodham in Chicago, Illinois (V.S.), op 26 oktober 1947. Ze is het eerste kind van Hugh en Dorothy Rodham. Zij en haar twee jongere broers groeien op in het stadje Park Ridge, Illinois in een streng middenstandersgezin met respect voor God, gezin en maatschappij. Haar God is die van de Methodisten: veeleisend, gericht op discipline, inzet en competitie en met een optimistisch geloof in de maakbare mens. 

Hillary Clinton is al vroeg geïnteresseerd in politiek. Aanvankelijk volgt ze de conservatieve ideeën van haar republikeinse vader, een textielfabrikant. Als tiener klust ze bij na school om te sparen voor haar studies. In haar studententijd laat ze het politieke conservatisme van haar ouders los. 

Op haar achttiende (1965) gaat ze studeren aan Wellesley College. Daar evolueren haar politieke inzichten naar links, vooral onder invloed van professor en politicoloog Alan Schechter. Hillary wordt Democraat, demonstreert tegen discriminatie, organiseert teach-ins tegen de Vietnamoorlog en zet zich in voor de rechten van het kind. 

Doctor in de Rechten & ontmoeting met Bill

Haar activisme staat niet in de weg van haar intellectuele studie. Aan Wellesley College behaalt Clinton schitterende resultaten. Daarna gaat ze rechten studeren aan de Yale Law School en in 1973 heeft ze haar diploma van doctor in de Rechten op zak. Aan Yale ontmoet ze Bill Clinton, een medestudent. Het is zij die de eerste stap zet. In de bibliotheek stapt ze op hem af en zegt: “Als je me dan toch blijft aanstaren, kan ik mezelf net zo goed even voorstellen”.

Na haar studies gaat Hillary Clinton aan de slag als advocaat bij het Children’s Defense Fund. Een jaar later, in 1974, maakt ze deel uit van de commissie die voor het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden de afzettingsprocedure van president Richard Nixon onderzoekt naar aanleiding van het Watergateschandaal. Maar op datzelfde moment is ze ook verliefd. Uiteindelijk laat ze de politiek in Washington voor wat het is en gaat Bill Clinton achterna naar Arkansas. Ze trouwen in 1975 en gaan allebei les geven aan de Rechtenfaculteit van de universiteit van Arkansas in Fayetteville.

Rechten van kinderen voorop

In 1976 wordt Hillary partner bij Rose Advocatenkantoor. In 1978 stelt president Jimmy Carter haar aan als bestuurslid van de Legal Services Corporation en Bill Clinton wordt gouverneur van Arkansas. Hun dochter Chelsea wordt geboren op 27 februari 1980. Om Bill Clinton's herverkiezing beter te ondersteunen verandert Hillary Clinton haar naam nu ook officieel? Vanaf nu heet ze Hillary Rodham Clinton.

Gedurende 12 jaar vervult Clinton haar rol als gouverneursvrouw van Arkansas op haar eigen ondernemende manier. Ze schakelt naar een hogere versnelling in haar verdediging van kinderrechten. Ze wordt voorzitter van de Commissie voor Onderwijsnormen van Arkansas, richt de Arkansas Advocaten voor Kind en Gezin op, introduceert een vormingsprogramma dat ouders leert hoe ze hun kinderen kunnen voorbereiden op school en zetelt in de raad van bestuur van een kinderziekenhuis.

First Lady (1993-2001)

Eind 1992 wordt haar echtgenoot president van de Verenigde Staten. Als presidentsvrouw speelt Hillary Clinton een belangrijke rol achter de schermen. Ze is beleidsmaker, is bij de stafvergaderingen aanwezig en op beslissende momenten is ze zelfs de feitelijke stafchef. Ze gedraagt zich als een volleerd politiek strateeg.

In 1993 krijgt Hillary Clinton een eigen beleidsterrein toebedeeld. De president vraagt haar voorzitter te worden van de werkgroep voor de grondige hervorming van het Amerikaanse stelsel van de gezondheidszorg. Ze krijgt felle tegenwind van de Republikeinen in het Congres en slaagt er niet in haar ideeën door te drukken. Die zijn dan ook nogal verregaand: uitbreiding van de ziekteverzekering voor iedere Amerikaan, inenting van ieder kind tegen kinderziektes en een bewustmakingscampagne voor een gezonder leven bij het grote publiek. Het Clinton Plan voor Gezondheidszorg wordt verticaal geklasseerd in september 1994.

Geloofwaardigheid in vraag gesteld

Ook de pers gaat is de Clinton's niet altijd goed gezind. Keer op keer rakelt de pers dezelfde schandalen op: haar vermeende belangenvermenging in een dubieuze vastgoed-speculatie Whitewater in Arkansas - in 1996 moet ze als eerste presidentsvrouw voor de Grand Jury verschijnen, maar onafhankelijk aanklager Ken Starr vindt niks tegen haar - en Travelgate, waarbij de staf van het interne reisbureau van het Witte Huis op haar initiatief wordt ontslagen wegens corruptie en mismanagement, maar later weer in dienst moet worden genomen. 

De Amerikaanse media hebben het over haar ‘geloofwaardigheidsprobleem’. Hillary Clinton wordt publiek geconfronteerd met de vele slippertjes van haar echtgenoot, zoals de affaire met Monica Lewinsky (1998). De president en zijn entourage reageren bijzonder stuntelig. Hillary  Clinton besluit haar huwelijk niet op te blazen en adviseert haar man zelfs bij de hoorzittingen voor een eventuele afzettingsprocedure.

Vanuit republikeinse hoek wordt het Hillary Clinton aangewreven dat ze als Buitenlandminister verantwoordelijk is voor het drama in Benghazi van 11 september 2012, waarbij Amerikaanse diplomaten in Libië vermoord worden. 

Recenter ligt Clinton tijdens haar eigen presidentskandidatuur onder vuur wegens e-mail-gate voor het versturen van officiële mails vanaf haar persoonlijke server.

Politica aan de pen

Tijdens haar verblijf in het Witte Huis publiceert Hillary Clinton overvloedig. In een wekelijkse krantenrubriek Talking It Over beschrijft ze haar ervaringen als First Lady en haar observaties van vrouwen. De bestseller It takes a Village and Other Lessons Children Teach Us, van de hand van spookschrijver Barbara Feinman, verschijnt in 1996. Daarin verdedigt Hillary Clinton het oude Afrikaanse spreekwoord “Het vergt een heel dorp om een kind op te voeden” wat alweer felle reacties oproept van haar conservatieve tegenstanders. 

Andere boeken die ze publiceert als First Lady zijn An invitation to the White House en Dear Socks, Dear Buddy: Kids’ Letters to the First Pets. Haar autobiografie Living History (Mijn Verhaal) komt uit in 2003 en bevat 562 bladzijden netjes opgepoetste memoires over haar acht jaren in het Witte Huis. 

Als opwarmertje voor haar kandidatuur voor de presidentsverkiezingen van 2016 publiceert ze Hard Choices (Simon & Schuster, juni 2014) over haar jaren als Buitenlandminister.

Politieke carrière

Clinton vormt niet alleen de politieke steun en toeverlaat van haar man Bill in zijn politieke carrièrre. Ze koester ook zelf dromen en ambities op dat vlak. 

Eerste vrouwelijke Senator van de staat New York (2001-2009)

Clinton's persoonlijke ambities reiken ver: ze wil zelf een volwaardige politieke carrière uitbouwen. In 2000 stelt Hillary Rodham Clinton zich kandidaat als Senator voor de Democratische partij in de staat New York. Om het verwijt van politiek opportunisme tegen te gaan en haar kandidatuur te ondersteunen verhuizen de Clintons naar New York.

Op 7 november 2000, nog tijdens Bill Clintons presidentschap, wordt Hillary Rodham Clinton tot Senator verkozen. Ze haalt het met 53% van de stemmen tegen Rick Lazio (43%) nadat de populaire Republikeinse tegenkandidaat en burgemeester van New York Rudy Giuliani moet afhaken wegens prostaatkanker en huwelijksproblemen. 

Clinton legt de eed af in de Senaat op 3 januari 2001. Dit feit is uniek in de geschiedenis van de V.S. Nooit tevoren was een vrouw senator voor de Staat New York, nooit tevoren haalde een First Lady tijdens de presidentiële ambtstermijn van haar echtgenoot een nationaal politiek mandaat binnen.

Als senator zetelt Clinton in de Senaatscommissies voor Bewapening, voor Milieu en Openbare werken en voor Gezondheid, Onderwijs, Werk en Pensioenen. Ze maakt van binnenlandse veiligheid haar stokpaardje na de gebeurtenissen van 11 september 2001. Ze is voorstander van de militaire interventies in Irak en Afghanistan.

Op 7 november 2006 wordt Hillary Clinton opnieuw verkozen tot U.S. Senator voor New York voor een tweede ambtstermijn.

Minister van Buitenlandse Zaken (2009-2013)

Wanneer Barack Obama president van de VS wordt benoemd hij promt zijn rechtstreekse Democratische tegenstander in de verkiezingen tot Minister van Buitenlandse zaken. Geen onbelangrijke positie zowel op Amerikaans als internationaal vlak. 

Als minister van buitenlandse zaken laat Hillary Clinton zich grondig informeren voor ze op missie vertrekt. Zij en haar staf werken enorm hard, ze bezoekt 112 landen in vier jaar tijd en blundert niet bij ontmoetingen. Ze krijgt nogal wat op haar bord: de handelsbetrekkingen met China, het Israëlisch-Palestijns conflict, Wikileaks, de ramp met de Japanse kernreactor in Fukushima, Noord-Korea dat ruzie zoekt met Zuid-Korea, de Arabische Lente met de revoluties in Egypte, Tunesië, Libië, Yemen en Syrië. 

Een tweede ambtstermijn onder Obama weigert ze na een ziekte. Eerst eens goed uitrusten, daarna fondsenwerving en goodwill verzamelen voor haar nominatie als Democratisch presidentskandidaat. Want ja, ze wil opnieuw een gooi doen naar het hoogste ambt. 

Tweemaal genomineerd als presidentskandidaat

Bij de presidentsverkiezingen van 4 november 2008 gooit ze zich in de strijd voor een nominatie als presidentskandidaat voor de Democraten, maar ze haalt het niet van Barack Obama. In een toespraak achteraf zegt ze dat ze toch "18 miljoen barsten in het glazen plafond heeft geslagen". Op 21 januari 2009 neemt ze na enige aarzeling de functie op van minister van Buitenlandse zaken onder president Obama. 

Op 12 april 2015 laat ze weten via haar website en op Twitter dat ze zich kandidaat stelt voor de presidentsverkiezingen van 8 november 2016. Op 8 juni 2016 wint ze de voorverkiezingen van de linkse democraat Bernie Sanders. Helaas verliest Clinton nipt de daaropvolgende verkiezingen van de Republikeinse kandidaat Donald Trump.

Hillary Clinton is lang niet de eerste vrouw die in het 240-jarige bestaan van de Verenigde Staten een gooi doet naar het presidentschap. Meer dan 200 vrouwen deden het haar voor. In 1872 beet Victoria Woodhull de spits af voor de Equal Rights Party. Met de overwinning van Trump wordt het echter opnieuw sowieso vier jaar wachten op een mogelijke eerste Vrouwelijke president van de VS. 

Ideologische evolutie

In de jaren negentig heette ze linkser te zijn dan president Bill Clinton. Als gedoodverfd Democratisch kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2008, leek Hillary Clinton opnieuw een ideologische zwenking naar rechts te maken. Dat haar ideeën zich op dat moment veeleer situeren in het politieke centrum, is vooral merkbaar in thema’s zoals gezondheidszorg, sociale bijstand, abortus, morele waarden en landsverdediging. In haar verkiezingscampagne van 2015 legt ze dan weer de nadruk op haar verwezenlijkingen op het vlak van mensenrechten, internetvrijheid, rechten en kansen voor vrouwen en meisjes en voor holebirechten wereldwijd. Ze wil zich inzetten voor het gezin als hoeksteen van de Amerikaanse maatschappij.

Feminisme

Tijdens haar periode in het Witte Huis is Hillary Clinton een bron van controverse. Conservatief Amerika voelt zich zoals gewoonlijk ongemakkelijk als een vrouw al te zelfstandig, te onafhankelijk en professioneel is. Ze wordt overladen met kritiek, van haar kapsel tot haar betrokkenheid bij het beleid. Volgens haar critici zou ze haar huwelijk maar in stand houden om haar persoonlijke politieke ambities te ondersteunen. Volgens haar fans getuigt haar houding van persoonlijke kracht en loyaliteit.

Hillary Clinton vertegenwoordigt een generatie vrouwen die een leefbaar evenwicht moet vinden tussen professionele ambities en gezin. Veel Amerikanen kunnen niet begrijpen dat een vrouw de rol van First Lady kan combineren met een job als topadvocate, politiek activiste, moeder en feministe. Ze is een uitgesproken voorvechter van vrouwenrechten wereldwijd. Op de Vierde Wereldvrouwenconferentie van de Verenigde Naties in 1995 spreekt ze de plenaire vergadering toe met de beroemde zin: 

‘Als er één boodschap uit deze conferentie nagalmt, dan is het wel deze: dat mensenrechten vrouwenrechten zijn en vrouwenrechten mensenrechten’.

Tijdens haar vierjarig mandaat als minister van Buitenlandse zaken komt Hillary Clinton op voor empowerment en welzijn van vrouwen wereldwijd. Respect voor de rechten van meisjes en vrouwen vindt ze essentieel voor vrede en veiligheid wereldwijd en een aandachtspunt voor het buitenlandbeleid van de VS. 

Bekende uitspraken van Clinton zijn onder meer ook: 'Landen die meer kansen geven aan vrouwen zijn economisch succesvoller en politiek stabieler en brengen minder extremisme voort', 'Een feminist is iemand die gelijke rechten voor vrouwen verdedigt. Dat is de normaalste zaak van de wereld' en 'Wie denkt dat feminisme niet meer van deze tijd is, heeft nog niet lang genoeg geleefd' (Chicago, 11 juni 2013).

Meer lees je op de officiële website van Hillary Rodham Clinton.

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek

• The highest glass ceiling: women's quest for the American presidency / Ellen Fitzpatrick, 2016 - RoSa ex.nr.: FII b/1432
• Who is Hillary Clinton?: two decades of answers from the left / Richard Kreitner, 2016 - RoSa ex.nr.: T/1325
• HRC: state secrets and the rebirth of Hillary Clinton / Jonathan  Allen, 2014 - RoSa-ex.nr.: T/1277
• The secretary: a journey with Hillary Clinton from Beirut to the heart of American power / Kim Ghattas,  2013 - RoSa-ex.nr.: T/1255
• Women and the White House: gender, popular culture, and presidential politics / Justin S. Vaughn & Lilly J. Goren, 2013 - RoSa ex.nr.: GII1 b/4

• Big girls don't cry: the election that changed everything for American women / Rebecca Traister, 2010 - RoSa ex.nr.: FII b/1253
• Hillary Rodham Clinton: de biografie / Jeff Gerth & Don Van Natta, 2007 - RoSa-ex.nr.: T/983
• Een vrouw aan de macht: het leven van Hillary Rodham Clinton / Carl Bernstein, 2007 - RoSa-ex.nr.: T/986
• Mijn verhaal / Hillary Rodham Clinton, 2003 - RoSa-ex.nr.: S/376
• Remarks by First Lady Hillary Rodham Clinton: United Nations fourth world conference on women. September 5-6, 1995 China / Hillary Rodham Clinton - RoSa-ex.nr.: P10/146