hier komen promoties & acties

Rosalie Fish

Atleet, activist en pleitbezorger voor vermiste en vermoorde native American vrouwen

De Amerikaanse Rosalie Fish is geboren en getogen in 2002 in het Muckleshoot Reservaat nabij Auburn, een stad in de Amerikaanse staat Washington. Fish is lid van de Cowlitz Tribe en afstammeling van de Muckleshoot Tribe, ook heeft ze familiale banden met de Yakama Tribe. Wanneer Fish zichzelf voorstelt, zal ze steeds deze drie banden vermelden. 

Fish groeit op als middelste van een gezin met nog twee broers en drie zussen. Racistische en denigrerende opmerkingen jegens native Amerikanen over oorlogskreten, tipi’s en pocahontas zijn tijdens haar jeugd dagelijkse kost. Atletiek vormt voor Fish al op jonge leeftijd een persoonlijke uitlaatklep en een manier om de meest luide tegenstanders het zwijgen op te leggen: door te winnen. En winnen doet ze. Sterker nog, na haar afstuderen aan de middelbare school weet Fish als eerste van haar gemeenschap een atletiekbeurs voor het hoger onderwijs te verzilveren.

"Running gave me something that I really liked about myself. It made me feel strong and empowered, and I didn't have a whole lot of things that made me feel like that at the time." Rosalie Fish in een interview met SHAPE (22/11/2021)

Protestactie tijdens atletiekmeeting

In haar laatste jaar secundair onderwijs aan de Muckleshoot Tribal School neemt Fish in de lente deel aan een driedaagse atletiekmeeting aan Eastern Washington University. Fish' deelname is niet erg vreemd voor een schoolatleet. Er is echter één klein verschil. Ze loopt dat weekend niet enkel voor zichzelf of voor haar school. Met rode verf maakt ze een handafdruk over haar mond en op haar rechterbeen schildert ze de letters ‘MMIW’. Deze staan voor ‘Missing and Murdered Indigenous Women’. Ze loopt voor vermiste en vermoorde native Amerikaanse vrouwen, maar in sé kaart Fish een ruimere realiteit van geweld tegen native vrouwen aan (seksueel geweld, psychisch geweld, mensenhandel, …). De hand over de mond is een teken van solidariteit en representeert de notie dat Fish ‘spreekt’ in naam van zij die het niet (meer) kunnen doen. 

Geweld tegen native vrouwen is wijdverspreid in de Verenigde Staten. Moord is de derde belangrijkste doodsoorzaak voor native vrouwen in het land, naar schatting 94% van de native vrouwen en meisjes krijgt op een bepaald moment in hun leven met geweld te maken en in sommige regio’s liggen de moordcijfers voor native vrouwen en meisjes tien keer hoger dan het gemiddelde. Uit een onderzoek van 2017 blijkt de staat Washington, waar Fish geboren en getogen is, de tweede slechtste cijfers voor te leggen van alle Amerikaanse staten. 

Rosalie Fish onderneemt de actie tijdens die atletiekmeeting in mei in eerste instantie voor haar tante. Zij raakt vermist wanneer Fish slechts twee jaar is. Haar levenloze lichaam wordt vijftien maanden later teruggevonden onder een boom langs de grote weg die grenst aan haar thuis, het Yakama Reservaat. Maar Fish voert eveneens actie voor een familievriend, een vrouw die zes maanden zwanger was toen ze werd vermoord. In beide cases valt het gebrek aan verder onderzoek naar de exacte doodsoorzaak de families moeilijk. Op een bepaald moment beseft Fish dat iedereen wel iemand kent die (iemand kent die) met dergelijk dodelijk geweld te maken kreeg. Ook blijkt de ervaring dat er te weinig aan gedaan wordt en weinig of te gelimiteerd onderzoek gedaan wordt een rode draad in de verhalen.

“To say, ‘Stop killing us,’ should not be political. When I run for missing and murdered Indigenous women, it’s not my political stance, it’s a cry for help to look at my humanity.” Rosalie Fish in een interview met het University of Washington Magazine (september 2021)

De inspiratie voor de actie zelf haalt Fish dan weer van de native Lakota atleet en activist Jordan Marie Daniel. Die laatste is een maand eerder de eerste die het symbool van de rode handafdruk (en de ‘MMIW’ op haar benen) gebruikt tijdens een sportevent, de Boston Marathon. Daniels drijfveer? Haar solidariteit uitdrukken met native vrouwen, meisjes en twee-spirit mensen die door geweld de mond worden gesnoerd. Via sociale media vraagt Rosalie Fish op voorhand de goedkeuring van Daniel om een gelijkaardige actie te ondernemen. Daniel en Fish zullen niet de laatste zijn die het symbool toepassen. Het gebaar van de rode hand over de mond groeit uit tot een nationaal symbool van protest en solidariteit wat betreft geweld tegen native vrouwen, meisjes en twee-spirit mensen.

"To see [Jordan Marie Daniel] be unapologetically representing the Missing and Murdered Indigenous Women crisis and to see how she used her running as a platform, it completely changed the way I thought about running and how I can use it to empower myself and empower others." Rosalie Fish in een interview met SHAPE (22/11/2021)

Ondanks de vele micro-agressies en racistische opmerkingen die haar protestactie oproepen (zo wordt Fish toegejuicht om haar ‘mooie oorlogsverf’), bijt ze door. Rosalie Fish zet haar protestactie daarnaast kracht bij door de overwinning te behalen in drie verschillende disciplines en zilver in een andere. Uiteindelijk levert de actie haar tijdens het event ook de Sportsmanship Award op. Na afloop van het evenement hangt Fish alle medailles over haar zelfgemaakte poster waarop foto’s en beschrijvingen te zien zijn van vier native vrouwen die vermist of vermoord zijn, waaronder haar tante en familievriend. Het geheel plaatst ze ostentatief aan de finishlijn van de atletiekbaan. Een andere native atleet die op de meeting een gouden medaille weet te verzilveren is zo onder de indruk van de actie dat hij zijn gouden medaille doneert aan Fish en mee over het protestbord hangt.

Atletiekbeurs als primeur

In de jaren die volgen wordt Rosalie Fish steeds vaker gevraagd om over haar solidariteit en acties (die ze bij latere atletiekmeetings verder zet) te komen spreken, voor lokale scholen, maar bijvoorbeeld ook op een TEDx-event in Seattle. Ze tracht in al haar engagementen zoveel mogelijk aandacht te vragen voor en naamsbekendheid te creëren van diverse (grassroots) organisaties die zich inzetten voor native gemeenschappen, denk onder meer aan Rising Hearts of het Urban Indian Health Institute. 

In 2019 is Fish de eerste van haar gemeenschap die een atletiekbeurs voor het hoger onderwijs bemachtigt. Ze tekent een zogenaamde National Letter of Intent waarmee ze zich minimum één jaar lang aan het Iowa Central Community College bindt. Ze hebben er een vooraanstaand cross-country programma dat haar de nodige sportieve ondersteuning biedt. Wat haar echter over de streep trekt om naar Iowa Central CC te gaan is dat ze Fish ook de vrijheid bieden om haar protestacties verder te zetten, zowel naast als tijdens eventuele atletiekmeetings en wedstrijden. 

COVID-19 doet een groot deel van de atletiekkalender van de academiejaren 2019-2020 en 2020-2021 in het water vallen, maar Fish helpt haar team alsnog het 2019 NJCAA Cross Country National Championships te winnen, behaalt een resem individuele bronzen medailles en eindigt een aantal wedstrijden op ereplaatsen (4e, 5e, 6e, 7e). Niet minder belangrijk, delen ook andere atleten van het Iowa Central CC in Fish’ protestactie door in hun eigen wedstrijden en races de rode hand en de letters ‘MMIW’ op zich te schilderen, anderen gebruiken een gelijkaardige actie voor hun eigen platform, denk aan ‘#MeToo’. 

De overstap naar een grotere school (met een groter platform)

Voor het academiejaar 2021-2022 maakt Rosalie Fish de overstap naar de University of Washington (UW) in Seattle, waar ze zich academisch gaat verdiepen in sociale welvaart. Tijdens het wervingsproces voor de atletiekbeurzen bespreken atleten met hun toekomstige coaches en begeleiders doorgaans zaken als trainingsverwachtingen, academische uitdagingen en teamdynamiek maar een even belangrijk element voor Fish tijdens die gesprekken is weten of ze op haar coach kan rekenen als bondgenoot. Ze krijgt, net als in Iowa, groen licht van de UW dat ze in haar acties ondersteund zal zijn, op en naast de atletiekpiste. De University of Washington is naast een grote steun vooral ook een grotere school met een groter platform, maar ook een opleiding dichter bij huis. Helaas houden een aantal voetblessures Fish het grootste deel van het jaar op sportief vlak langs de zijlijn. 

Ondanks haar tijdelijke sportieve afwezigheid krijgt Fish in april 2022 de Truman Scholarship toegekend. Die prestigieuze beurs wordt in de Verenigde Staten op nationaal niveau uitgereikt door de gelijknamige Truman Foundation en is voorbehouden voor studenten met “leiderschapskwaliteiten, aangetoonde maatschappelijke betrokkenheid, academisch potentieel en de wens om een carrière in openbare dienst na te streven”. De beurs erkent aspirant-leiders die gedreven zijn om veranderingen door te voeren op systeemniveau en wil hen financieel ondersteunen om dit mogelijk te maken. Fish is de eerste student die aan de University of Washington studeert met een atletiekbeurs (zogenaamde student-atleten) die deze eer ontvangt. Met de beurs wil Fish een masterdiploma en graduaat behalen in American Indian Studies aan de UW. 

Eén grote focus als activist, maar dat betekent niet dat de rest er niet toe doet

Als tiener krijgt Rosalie Fish niet enkel met racistische opmerkingen te maken, ze wordt op de middelbare school ook geregeld lastig gevallen omdat ze queer is. Hoe vaker ze over haar solidariteit met vermiste en vermoorde native vrouwen gaat spreken op scholen en andere platformen waar jongeren samenkomen, hoe meer ook andere ongelijkheden en taboes aan bod komen en besproken worden. Haar queerness, haar openheid inzake voornaamwoorden (die ze altijd vermeld als ze een publiek toespreekt), haar vrij recent gediagnosticeerde bipolariteit (die bij vrouwen vaker pas later wordt vastgesteld), uitdagingen inzake mentale gezondheid, … die thema’s resoneren bij jongeren. Ook de intersecties tussen deze aspecten brengt ze waar mogelijk onder de aandacht.

“We [native American women] face higher rates of violence, more than any other ethnic demographic in the United States. Those rates of violence only compound if you’re a Native girl, if you’re two-spirit, lesbian or bisexual. So that intersectionality is a huge part to violence against Indigenous women.” Rosalie Fish in een interview met Northwest Public Broadcasting (01/12/2022)

Fish hoopt zo lang mogelijk én haar sport te kunnen blijven beoefenen én een woordvoerder of gezicht te kunnen zijn voor native vermiste en vermoorde vrouwen. 

In september 2023 wijdt de Women's Sports Foundation haar jaarlijkse Wilma Rudolph Courage Award aan Rosalie Fish omwille van haar activisme in sport. " What makes her deserving of the Women’s Sports Foundation’s Wilma Rudolph Courage Award, is her persistence, resilience and bold determination to get society to pay attention to a crisis often cast to the shadows and her desire to be a face of change for a safer, more just world", leest de aankondiging.

In de pers:

Meer weten?

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek: 

Deze website maakt gebruik van cookies om uw gebruikservaring te optimaliseren. Door op ‘Ik ga akkoord’ te klikken of door gebruik te blijven maken van deze website, gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies. Wil u meer weten over cookies? Meer info

Ik ga akkoord