Met het oog op de verkiezingen van 26 mei, vroeg RoSa aan de zeven grootste Vlaamse politieke partijen (CD&V, Groen, N-VA, Open Vld, sp.a, PVDA en Vlaams Belang) naar hun plannen op het vlak van gendergelijkheid. Bij de regerende partijen polsten we ook naar hun gerealiseerde doelstellingen. In deze nieuwsbrief publiceren we het derde deel van de bevraging: over diverse sociale kwesties (deel 2).
Gepubliceerd op 23/05/2019
Om gendergelijkheid te verkrijgen, is het nodig dat politieke partijen concrete aandacht hebben voor maatschappelijke genderkwesties. In de vorige nieuwsbrief rond het thema ‘Maatschappij’ gingen we dieper in op de partijstandpunten rond het bevorderen van gelijke onderwijskansen voor meisjes en jongens, het bestrijden en voorkomen van partnergeweld, seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag. In deze derde nieuwsbrief focussen we op andere maatschappelijke kwesties, namelijk de verruiming van ouderschap in het burgerlijk wetboek, de erkenning van nieuwe gezinsvormen, het wegnemen van discriminaties of hindernissen voor eenoudergezinnen en de gelijke behandeling van mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt.
Daarom vroeg RoSa de zeven grootste partijen of en in welke mate ze plannen hebben opgenomen in hun programma’s inzake deze maatschappelijke kwesties. We vroegen de regerende partijen CD&V, N-VA en Open Vld daarnaast om zelf een evaluatie te maken van de plannen en doelstellingen ter bevordering van gendergelijkheid uit hun verkiezingsprogramma’s van 2014, en in hoeverre ze deze gerealiseerd hebben. We maken daarna een beknopte analyse van de door hen al dan niet gerealiseerde doelstellingen.
De data voor dit onderzoek zijn afkomstig van vragenlijsten waarmee we bij de zeven grootste Vlaamse partijen peilden naar hun plannen en doelstellingen. Het onderzoek bestond uit open vragen. Sommige partijen reageerden niet, of uitgebreider en concreter op vragen dan andere partijen. We geven hun reacties hier letterlijk weer zoals zij die zelf neergepend hebben.
Klik op het pijltje naast de thema's om de individuele antwoorden van de partijen te bekijken. Onder ieder thema lees je onze beknopte analyse van de gegeven antwoorden.
Vlaams Belang en N-VA hebben geen plannen om wijzigingen aan te brengen aan het ouderschap in het burgerlijk wetboek. PVDA ook niet, maar staat wel open voor suggesties. CD&V wil dat er een statuut komt voor zorgouders. Groen ziet het ruimer omdat er heel wat gezinsvormen zijn zoals alleenstaande ouders, koppels van hetzelfde geslacht, nieuw-samengestelde gezinnen… s.pa komt tot dezelfde vaststelling en pleit daarom voor betere rechten voor alleenstaande ouders. CD&V liet de vraag onbeantwoord.
“Heeft uw partij doelstellingen gemaakt met betrekking tot nieuwe gezinsvormen (denk hierbij onder andere aan de rol van meemoeders, adoptieprocedures, holebi-ouderschap, nieuw-samengestelde gezinnen en meerouderschap)? Indien ja, kunt u een beschrijving van deze plannen geven? Indien nee, wat is de redenering van uw partij daarachter?”
Uit de samenvatting inzake doelstellingen tot nieuwe gezinsvormen blijkt dat N-VA geen concrete plannen heeft. Vlaams Belang mengt zich niet in het debat. Het gezin is voor hen een ijkpunt en de partij geeft aan dat we dat concept vandaag ruimer moeten interpreteren. PVDA zegt open te staan voor voorstellen. CD&V wil meeouderschapsverlof verplicht maken en grootouderverlof stimuleren. Groen ziet het ruimer en wil zich meer inzetten voor de adoptierechten van holebi’s en gendervariante personen. Daarbij is het ook nodig om de regelgeving rond draagmoederschap verder te bekijken vinden Open Vld en s.pa.
In hun recente dossier over eenoudergezinnen (2018) lijst ABVV 32 problemen op waar alleenstaande ouders mee te maken krijgen. Het gaat om hindernissen waar gezinnen met twee ouders niet of veel minder mee geconfronteerd worden. Een aantal drempels hebben een structurele inslag. België slaagt er bijvoorbeeld, volgens onderzoek van Van Lancker e.a. uit 2012, in vergelijking met andere Europese landen minder in om met kinderbijslag het armoederisico van alleenstaande moeders te doen dalen. Slechts 40% van de alleenstaande moeders maakt daarnaast gebruik van een crèche (ten opzichte van 60% van de andere ouders). De meest aangehaalde reden hiervoor is dat het te duur is in verhouding tot het inkomen van het gezin.
“Welke specifieke maatregelen wil uw partij nemen om discriminaties of hindernissen voor eenoudergezinnen weg te werken? Indien uw partij geen maatregelen wil nemen, wat is de redenering van uw partij daarachter?”
Bijna alle partijen zijn het eens dat discriminaties of hindernissen voor eenoudergezinnen moeten weggewerkt worden. Groen, N-VA, PVDA halen aan dat kwaliteitsvol en betaalbaar kinderopvang nodig is. Voor Vlaams Belang dient betaalbare kinderopvang prioritair voorbehouden worden voor arbeidsactieve ouders. Voor Groen en N-VA moet de kinderbijslag voldoende hoog zijn om armoede aan te pakken. Cd&V en Groen pleiten verder voor de versterking van ouderschapsverlof en zorgverlof. PVDA wil dan weer een betere combinatie werk en gezin door een collectieve arbeidsvermindering met behoud van loon. Open Vld interpreteerde de vraag wellicht verkeerd, waardoor het niet duidelijk is wat de standpunten zijn van deze partij.
Volgens Statistiek Vlaanderen blijkt dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in het onderzoek- en ontwikkelingspersoneel (O&O). Voor alle sectoren samen is het aandeel van vrouwen in het O&O-personeel 27,8%. Daarnaast bedraagt volgens het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen het aandeel vrouwen binnen ondernemingen 20%.
"Heeft uw partij standpunten en doelstellingen als het gaat om de verschillen in (beroeps)participatie van vrouwen en mannen? Indien ja, kunt u daar een beschrijving van geven? Indien dit niet het geval is kunt u uitleggen waarom niet?"
"Heeft uw partij beleidsplannen rond de beeldvorming van mannen en vrouwen in bovenstaande sectoren? Indien ja, kunt u daar een beschrijving van geven? Indien dit niet het geval is kunt u uitleggen waarom niet?"
Groen en Vlaams Belang erkennen dat genderstereotypen het onderwijs binnensluipen. Vlaams Belang gaat hier echter niet dieper op in. Groen wel en doet volgende concrete voorstellen: roldoorbrekende beeldvorming stimuleren en seksisme bestrijden, genderquota promoten en gerichte campagnes uitwerken. Ook N-VA is van mening dat de overheid moet sensibiliseren met campagnes met rolmodellen voor het actief promoten van gekwalificeerde vrouwen om genderbias aan te pakken. s.pa vindt dat er een bijzondere rol is weggelegd voor de openbare omroep en private media voor een diverse beeldvorming. Wat deze partij hieronder verstaat is niet duidelijk. CD&V, Open Vld beantwoordden de vraag niet en PVDA geeft aan geen concrete voorstellen hierover te hebben uitgewerkt.
"Welke standpunten en doelstellingen heeft uw partij als het gaat om het onderscheid in gedrag en het onderscheid in ongelijke kansen met betrekking tot vrouwelijke- en mannelijke sporters? Kunt u daar een beschrijving van geven? Indien uw partij daar geen plannen over heeft waarom niet?"
De partijen die deze vraag beantwoordden, blijven zeer vaag. Groen heeft aan Philippe Muyters, Vlaams minister van werk, economie, innovatie en sport, gevraagd om de problematiek rond seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport op de agenda te plaatsen. N-VA geeft aan dat er nog een lange weg moet afgelegd worden en pleit voor een beter genderevenwicht in de raden van bestuur. CD&V, sp.a en Open Vld beantwoordden de vraag niet. PVDA wil hier werk van maken, maar heeft nog geen plan uitgewerkt. Vlaams Belang antwoordde "neen".
Aan de ex-regerende partijen vroegen we ook wat ze hebben gerealiseerd ter bevordering van gendergelijkheid. Dit aan de hand van plannen en doelstellingen die zij hadden opgenomen in hun partijprogramma's van 2014 inzake de verruiming van ouderschap in het burgerlijk wetboek, de erkenning van nieuwe gezinsvormen, het wegnemen van discriminaties of hindernissen voor eenoudergezinnen en de gelijke behandeling van mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt. Alleen CD&V beantwoordde een aantal vragen, N-VA en Open Vld lieten de vragen open. Klik op het pijltje naast elk thema om de individuele antwoorden van CD&V te bekijken.
"De adoptieprocedure duurt lang en is bijzonder kostelijk. Om deze toekomstige ouders een hart onder de riem te steken, zal tot 20% van de gemaakte kosten voor adoptie in aanmerking komen voor een belastingvermindering, met een maximum van €6.150."
"CD&V-fractie Brussel: erfenissprong en uitbreiding successierechten naar stief- en zorgkleinkinderen. De fiscale hervorming van de huidige regering heeft er voor gezorgd dat de lasten op arbeid zijn verschoven naar de lasten op vastgoed met de bedoeling de noodzakelijke middenklassen aan te trekken en te behouden. De Brusselse fractie heeft een resolutie ingediend om het mogelijk te maken dat zorg- en stiefkleinkinderen ook zouden gelijk geschakeld worden met kleinkinderen bij het betalen van successierechten. Daarnaast vroeg ze via een resolutie om de invoering van een flexibele erfsprong."
Deze derde nieuwsbrief over maatschappelijke kwesties (2) behandelde de verruiming van ouderschap in het burgerlijk wetboek, de erkenning van nieuwe gezinsvormen, het wegnemen van discriminaties of hindernissen voor eenoudergezinnen en de gelijke behandeling van mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt.
Getuige de vragenlijst onder de zeven grootste politieke partijen naar aanleiding van hun partijprogramma's van 2019, kan in het algemeen worden gesteld dat zij belang hechten aan passende wettelijke kader, passend beleid en statuten voor gendergerelateerde kwesties die onder het thema "Maatschappij" vallen. sp.a Groen, Open Vld, Vlaams Belang en CD&V staan achter een ruimere interpretatie van het gezin, dat niet meer te vergelijken is met traditionele gezinnen van vroeger. N-VA heeft geen directe plannen als het gaat om veranderingen van ouderschap in het Burgerlijk Wetboek noch over nieuwe gezinsvormen. Vlaams Belang heeft ook geen plannen om verandering te brengen in ouderschap in het Burgerlijk Wetboek. sp.a, Groen, CD&V en PVDA delen wel concrete plannen om proactief te kunnen optreden tegen partnergeweld, seksueel geweld, maatregelen die getroffen kunnen worden voor alleenstaande ouders en plannen voor nieuwe gezinsvormen.
Om gelijke beroepskansen voor vrouwen en mannen te creëren binnen Onderzoek & Ontwikkeling pleiten Groen en N-VA voor campagnes met rolmodellen voor het actief promoten van gekwalificeerde vrouwen. Groen wil nog meer genderquota promoten, terwijl N-VA geen uitspraken hierover doet.
Er valt geen conclusie te trekken op basis van de vraag naar welke plannen en doelstellingen de regerende partijen CD&V, N-VA en Open Vld realiseerden ter bevordering van gendergelijkheid inzake de verruiming van ouderschap in het burgerlijk wetboek, de erkenning van nieuwe gezinsvormen, het wegnemen van discriminaties of hindernissen voor eenoudergezinnen en de gelijke behandeling van mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt. CD&V reageerde immers als enige partij. Ze gaf mee dat holebi-ouders een belastingsvermindering kregen en de Brusselse fractie van CD&V een resolutie indiende om zorg- en stiefkleinkinderen gelijk te schakelen met kleinkinderen bij het betalen van successierechten.
Bron hoofdafbeelding: Element5 Digital via Unsplash
Bron banner: The Pencils of Eline