Amelia Jenks Bloomer

Amelia Bloomer is een Amerikaanse journaliste en vrouwenrechtenactivist, die evenzeer erg actief is in de anti-alcoholbeweging van de negentiende eeuw. Als christelijke en gelukkig getrouwde vrouw staat zij relatief traditionele ideeën rond de positie van de vrouw voor. In 1848 is Bloomer aanwezig op de eerste officiële vrouwenrechtenconferentie, de historische Seneca Falls Convention. Geïnspireerd door het activisme en de feministische eisen start zij een jaar later The Lily op, de eerste Amerikaanse krant geschreven voor en door vrouwen.

De link tussen de (alcohol) onthoudingsbeweging en de vrouwenbeweging

Net als de anti-slavernijbeweging (Engels: abolitionist movement) speelt de (alcohol) onthoudingsbeweging (Engels: temperance movement) een vitale rol in de Amerikaanse feministische geschiedenis. Vanuit een (vaak christelijk) maternalistisch feminisme profileren burgerlijke vrouwen zich als moeders van de samenleving en eigenen zij zich een publieke rol toe in de onthoudingsbeweging. Dit engagement heeft dan ook een emanciperend effect op deze vrouwen, waardoor zij evenzeer een forum vinden om emancipatieaanspraken voor vrouwen te stellen. Heel wat prominente figuren uit de vrouwenbeweging, zoals bijvoorbeeld ook Susan B. Anthony, komen in aanraking met hervormingsacties in verband met vrouwenrechten door middel van hun activisme binnen de onthoudingsbeweging. Hun oorspronkelijke maternalistisch activisme slaagt zo over naar het in vraag stellen van hun positie als vrouw in de maatschappij, maar ook binnen de bewegingen waarin ze actief zijn. Ook voor Amelia Bloomer is dit het geval.

Bron foto: WikiCommons

Wat de rol van vrouwen uniek maakt binnen de onthoudingsbeweging is de algemene 19e eeuwse overtuiging dat vrouwen superieur zijn op vlak van “morele overtuiging” om af te zien - of af te stappen - van alcoholgebruik. Deze aanname leidt er enerzijds toe dat heel wat vrouwen zich aangetrokken voelen tot deze beweging (om als het ware “de mannen te redden”) en anderzijds dat vrouwen groen licht krijgen om zich voor deze beweging - op vaak actievere manieren dan in andere bewegingen - in te zetten. Vrouwen mogen in deze beweging dus actie voeren, waar hen dat binnen andere bewegingen vaak geweigerd wordt. Actievoeren betekent echter niet het voortouw nemen. Binnen de onthoudingsbeweging nemen de mannen het voortouw en mogen alleen zij het publiek toespreken.

Vrouwenrechtenactivisme

In 1848 neemt Amelia Bloomer deel aan de Seneca Falls Convention, de eerste officiële vrouwenrechtenconferentie. Het jaar daarop start ze The Lily op, de eerst krant voor en door vrouwen van de Seneca Falls Ladies Temperance Society, ie Bloomers twee grootste passies - vrouwenrechten en alcoholonthouding – samenbrengt. The Lily groeit uit tot een populair medium voor een breder publiek met onder meer recepten en traktaten. Onder invloed van suffragette Elizabeth Cady Stanton begint de geleidelijke politieke feminisering van het blad. Aanvankelijk verloopt de samenwerking tussen Stanton en Bloomer vlot, maar hun tegenstrijdige kijk op vrouwenrechten gooit snel roet in het eten. Stanton heeft een veel meer universele en humanistische kijk op de wereld dan de christelijk overtuigde Bloomer die eerder een maternalistische en cultureel feminisme aanhangt. Het feit dat Bloomer haar hele leven ook een - naar haar zeggen gelukkig - getrouwde vrouw is, leidt er toe dat ze vaak als christelijk vrouwelijkheidsideaal naar voor wordt geschoven, als zogenaamd tegenbeeld van andere vrouwenrechtenactivisten die vaak de notie van het huwelijk openlijk betwisten.

Bloomer blijft tot aan haar overlijden een pionier in de strijd voor vrouwenstemrecht en zet hierbij ook als journalist haar talenten in voor diverse tijdschriften. Hoewel Bloomer veel minder bekend is dan sommige andere suffragettes, is haar rol binnen de vrouwenbeweging niet onbelangrijk. Zo leidt ze de vrouwenstemrechtcampagnes in Nebraska en Iowa, neemt ze het voortouw in de herziening van de rechten van getrouwde vrouwen inzake bezit in Iowa en voert ze actie voor het recht om te scheiden voor vrouwen van mannen met een alcoholverslaving of alcoholmisbruik. Van 1871 tot 1873 is Bloomer ook president van de Iowa Women Suffrage Association.

The bloomer

Amelia Bloomers naam wordt vooral herinnerd om de bloomer oftewel de zogenaamde “hervormingsjurk”, een negentiende eeuwse klederdracht naar haar vernoemd bestaande uit een broek met korte overrok die vrouwen meer bewegingsvrijheid verschaft dan de daarvoor gedragen traditionele jurken en rokken. Hoewel Amelia Bloomer dit moderne kledingstuk niet zelf ontwerpt, wordt het door haar fervent activisme voor de popularisering ervan naar haar vernoemd.

Hoewel kledijhervorming frequent het onderwerp wordt van spot, is het voor Amerikaanse vrouwen een serieuze kwestie in de negentiende eeuw. Voor veel vrouwen is de heersende mode van strakke korsetten, achterliggende rokken en lagen van petticoats enerzijds een symbool van de ondergeschiktheid en anderzijds brengt het fysieke gezondheidsrisico's met zich mee, waaronder samengedrukte organen.

Bron foto : WikiCommons

De bloomer zorgt niet enkel voor meer bewegingsvrijheid voor vrouwen in de privésfeer. Deze nieuwe klederdracht wordt van bij zijn ontstaan ook een symbool voor vrouwenrechten (vandaar de naam “hervormingsjurk”). Nadat Elizabeth Cady Stanton, Lucy Stone, Susan B. Anthony en andere bekende suffragettes zich vertonen in een bloomer, kent het kledingstuk een hoogtepunt, maar jammer genoeg is haar populariteit van korte duur. Suffragettes schakelen al snel terug over naar traditionelere rokken omdat ze vrezen dat de gewaagdere klederdracht de aandacht van de echte strijd afhoudt, namelijk die om stemrecht. Al verdwijnt de bloomer niet helemaal van het toneel. Na 1856 wordt de bloomer voornamelijk in gezondheidsoorden gedragen, alsook door vrouwen die kledijhervorming als een essentiële eerste stap zien in de verdere emancipatie van de vrouw: eerst jezelf emanciperen, dan pas de maatschappij. Eind negentiende eeuw wordt de bloomer nieuw leven ingeblazen als standaard fietsjurk.

Nagedachtenis

Amelia Jenks Bloomer overlijdt in Council Bluffs, Iowa in 1894.

Bloomer wordt samen met Elizabeth Cady Stanton, Sojourner Truth en Harriet Ross Tubman herdacht op 20 juli. Haar huis in Seneca Falls, New York, bekend als het Amelia Bloomer House, staat sinds 1980 op de nationale lijst met historische plaatsen in de Verenigde Staten.

De ontmoeting tussen Susan B. Anthony en Elizabeth Cady Stanton onder impuls van Amelia Bloomer is vastgelegd in Seneca Falls in de bronzen beeltenis When Anthony Met Stanton (1999), waarop Anthony, Stanton en Bloomer afgebeeld worden in een bloomer.

Bron foto: WikiCommons

Sinds 2002 publiceert de American Library Association via haar Feminist Task Force een jaarlijkse Amelia Bloomer-lijst van recent gepubliceerde kinder- en jeugdboeken met een belangrijke feministische inhoud.

Meer lezen?

• RoSa thema: Cultureel feminisme
• RoSa thema: Eerste feministische golf
• Lees meer over het belang van de bloomer voor de vrouwenemancipatie in RoSa schrijft: De fiets en de emancipatie van de vrouw

Aanraders in de RoSa-bibliotheek:

• More than petticoats: remarkable New York women / Antonia Petrash, 2002 – RoSa-ex.nr.: T/513
• Handbook of American Women's History. Second Edition / Angela M. Howard & Frances M. Kavenik, 2000 - RoSa ex.nr.: W2/39
• Commemorative year 1998: 50^th Anniversary of Universal Declaration of Human Rights, 150^th Anniversary of Seneca Falls / John Vianney (Ed.), 1998 – RoSa-ex.nr.: Y/123
• The Myth of Seneca Falls: memory and the women’s suffrage movement, 1848-1898 / Lisa Tetrault, 2014 – RoSa-ex.nr.: FII m/760
• Seneca Falls and the origins of the women’s rights movement / Sally G. McMillan, 2008 – RoSa-ex.nr.: FII m/602
• "Amelia Bloomer. 1818-1894" / in: EMMA, afl. 4 (1978), p. 54-55. - RoSa Tijdschriften
• "Susan B. Anthony & Bloomerism" / in: NEW WOMEN'S TIMES, jrg. 1, afl. 7 (juli/aug 1975), p. 6-10. - RoSa Tijdschriften