Waarom feminisme goed is voor mannen - Jens Van Tricht
Jens Van Tricht
Waarom feminisme goed is voor mannen
Amsterdam: Uitgeverij Atlas Contact, 2018. 157 p.
feminisme / geestelijke gezondheid / gender /feministische mannen / mannelijkheid
RoSa-ex.nr.: FII a/1186
Waarom feminisme goed is voor mannen is het nieuwe, en eerste, boek van Emancipator-oprichter Jens van Tricht, wiens interview in de zomereditie van Uitgelezen in 2018 staat. Die kan je hier lezen. Van Tricht organiseert al jaren workshops en trainingen in Nederland rondom mannenemancipatie en noemt zichzelf trots een feminist. Zijn boek vangt ook aan met zijn persoonlijke verhaal over waarom hij Vrouwenstudies is gaan studeren en de impact dat die studiekeuze gehad heeft op zijn denken. Want nadenken over vrouwen en gender vereist noodzakelijkerwijze ook dat er nagedacht wordt over mannen, en dat is nodig, meent Van Tricht. Mannen zitten vast in "het keurslijf van de mannelijkheid" en dat maakt de overgrote meerderheid van de mannen allesbehalve gelukkiger.
Dit boek kan een introductie zijn "gender newbies". In het begin legt Van Tricht voldoende uit wat concepten als gender, feminisme, diversiteit, intersectionaliteit en racisme nu precies behelzen, en wat de wisselwerking is van de verschillende concepten binnen de bestaande machtsstructuren in de samenleving. Van Tricht heeft ook jaren in het anarchistische krakersmilieu vertoeft, en dat heeft duidelijk invloed gehad op de manier waarop hij onder andere het neoliberalisme bekritiseert en de focus ervan op individuele verantwoordelijkheid, iets wat nefast is voor gelijke rechten en kansen, zo meent Van Tricht.
Mannelijk?
In het tweede hoofdstuk van het boek Mannen en mannelijkheid in beweging gaat van Tricht dieper in op het concept mannelijkheid. Eigenlijk gaat het hier dus vooral over het natuur-cultuurdebat: zijn mannelijkheid en vrouwelijkheid biologische gegevens, of zijn het sociale constructen? In dit hoofdstuk haalt hij voorbeelden en strategieën aan die hij tijdens zijn workshops toepast. Zo heeft hij het onder meer over de "man-box", een figuurlijke box waarin deelnemers aan zijn workshops woorden moeten plaatsen die zij associëren met mannelijkheid. Woorden als ‘stoer’, ‘zelfredzaam’, ‘dominant’, ‘winnaar’, ‘veroveraar’ treden dan al gauw op de voorgrond. Buiten de man-box worden de woorden en eigenschappen geplaatst die men gebruikt voor iemand die niet aan de maatschappelijk voorschriften voor heteronormatieve mannelijkheid voldoet. Dan ziet Van Tricht vaak denigrerend bedoelde woorden zoals ‘loser’, ‘homo’, en ‘zwak’. Deze box is een heldere visuele weergave van de strenge normativiteit waaraan jongens en mannen moeten voldoen. Jens van Tricht is het overduidelijk niet eens met een rigide en essentialiserende visie op mannelijkheid.
Problemen van mannen en mannelijkheid
Problemen van mannen en mannelijkheid, zo heet het volgende hoofdstuk. Vele problemen - van de milieuproblematiek, over de financiële crisis tot criminaliteit - zijn volgens van Tricht op zijn minst gedeeltelijk in verband te brengen met mannen en mannelijkheid. En niet alleen vrouwen zijn daar het slachtoffer van. Ook mannen zelf lijden daaronder. Van Tricht geeft meteen een aantal voorbeelden. Zo heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat mannen veel langer wachten om naar de dokter te gaan dan vrouwen, omdat mannen geleerd hebben dat om hulp vragen en om je gezondheid geven eerder iets voor vrouwen is. Gevolg is dat medische hulp voor mannen veel vaker te laat komt. Een ander voorbeeld is hoe mannen door de verwachting dat vrouwen zorgzamer zijn dan hen minder geboorteverlof zullen krijgen. Mannen moeten zich houden aan strikte verwachtingen verbonden aan mannelijkheid maar vrouwen én mannen zien er uiteindelijk door af, verklaart van Tricht. De vraag is natuurlijk hoe mannen deel kunnen worden van de oplossing voor maatschappelijke problemen.
Van Tricht eindigt het hoofdstuk met een oproep om zowel onze zogenaamd "mannelijke" als onze zogenaamd "vrouwelijke" eigenschappen te omarmen, want alleen zo worden we volgens hem een heel mens. Hij legt uit hoe mannen een wezenlijk deel van zichzelf moeten onderdrukken, alleen maar om te voldoen aan de normativiteit van mannelijkheid. Het belemmert hen ten volle zichzelf te zijn.
Waarom feminisme goed is voor mannen
Nadat Jens van Tricht toelicht wat mannelijkheid nu precies is, wat het allemaal behelst, en wat de urgentste negatieve gevolgen zijn van hoe we mannelijkheid percipiëren, sluit hij zijn boek af met een betoog over waarom feminisme goed is voor allen, en dus ook voor mannen.
Of het nu gaat over hun relatie met hun partner, met vrouwen of met hun kinderen, met de wereld om zich heen, met andere mannen, of over de relatie met zichzelf gaat: mannen zijn beter af wanneer ze het feminisme omarmen, en zich niet meer vasthouden aan de traditionele invulling van mannelijkheid. Vrouwen, kinderen, de wereld en andere mannen zouden ook alleen maar te winnen hebben met zo’n nieuwe invulling, verklaart Van Tricht. Doordat gender en mannelijkheid zoveel aspecten van de wereld rondom ons beïnvloedt, is werken aan mannelijkheid ook een soort totaalstrijd voor een betere wereld.
Waarom feminisme goed is voor mannen is duidelijk het werk van iemand die reeds jaren ervaring heeft met het werken rond mannelijkheid en feminisme. Van Tricht brengt een coherent verhaal en heeft een duidelijke visie over het onderwerp, ongetwijfeld omdat hij het ook al zo vaak heeft moeten verwoorden tijdens zijn workshops met Emancipator. Die expertise is voelbaar doorheen het hele betoog. De vele voorbeelden die hij aanhaalt komen echter vooral uit zijn eigen leven. Hij vertelt dus eerder het verhaal van hoe hij zelf feminist is geworden. Wetenschappelijke studies worden hier en daar aangehaald, al blijft die informatie vaak oppervlakkig. Het boek lijkt dan ook veeleer een persoonlijk verhaal en manifest dan wel een wetenschappelijk, academisch werk. Ondanks dat Van Tricht duidelijk van mening is dat mannelijkheid vooral toxisch is en destructieve gevolgen heeft voor de wereld, slaagt hij er uiteindelijk toch in een verhaal met een positieve boodschap te brengen: hij biedt ons een hoopvol perspectief op mannen en mannelijkheid.
Meer lezen?
- RoSa thema: Feminisme
- RoSa thema: Gender
- RoSa thema: Gender en mannen
- Uitgelezen Zomer 2018: Mannen, mannelijkheid en feminisme
- RoSa kijkt: Michael Kimmel - "Waarom gendergelijkheid goed is voor iedereen - inclusief mannen"
- RoSa kijkt: Elizabeth Nyamayaro - "Een uitnodiging voor mannen die een betere wereld voor vrouwen willen"
- Emancipator, de organisatie van Jens Van tricht
Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:
- Waarom feminisme goed is voor mannen / Jens Van Tricht, 2018 - RoSa-ex.nr.: FII a/1186