MoveMen podcast Verse papa’s
In de categorie RoSa luistert bespreken we interessante podcasts over gender en/of feminisme die ons opvallen, die we warm aanraden of die we kritisch onder de loep nemen. Ditmaal luisterden we naar de podcast van Verse papa’s, een podcast in opdracht van MoveMen. Host Michiel van der Padt gaat met nieuwe papa’s in gesprek over verwachtingen, voorbeelden en ervaringen rond hun (nieuwe) vaderschapsrol. Vanuit de eigen ervaringen van de podcastmaker en de jonge vaders wordt er ook ingezoomd op de maatschappelijke uitdagingen rond vader- en ouderschap.
Wat betekent het anno 2024 om papa te zijn? In welke mate is je eigen vader wel of niet een voorbeeld geweest? Hoe vind je de balans tussen betaald en onbetaald werk? En hoe verdeel je (zorg)taken met je partner? Deze en vele andere vragen staan centraal in de podcast Verse papa’s in opdracht van MoveMen, een initiatief van vzw Zijn en RoSa vzw dat werkt met jongens en mannen rond gendergelijkheid.
Podcastmaker Michiel van der Padt trapt af met een spannende aankondiging: op het moment dat hij de podcast opneemt, staat zijn vriendin op het punt te bevallen van hun eerste kindje. Michiel geeft aan dat gesprekken over vaderschap in zijn kringen maar beperkt plaatsvinden en hij weinig voorbeelden rond zich heeft. Dit gebrek aan gesprek vormt dan ook de motivatie en de rode draad van de podcast. Via de podcast Verse papa’s gaat Michiel het gesprek publiekelijk aan met een aantal nieuwe papa’s.
Aflevering 1: Vaderschapswens en -voorbeelden
In de eerste aflevering geeft Michiel aan dat hij - in tegenstelling tot zijn vriendin - weinig inhoudelijke gesprekken heeft over het nakende ouderschap.
Het gebrek aan voorbeelden zorgt er dan ook voor dat Michiel zoekende is: hoe bereid je je als man voor op deze ouderschapsrol? In de eerste aflevering spreekt Michiel met drie nieuwe papa’s over een kinderwens, het (bewust) kiezen voor vaderschap en voorbeelden van vaderschapsfiguren.
Kinderwens: (g)een evidentie?
Als er al weinig gesprekken zijn over nakend vaderschap, wat dan met een kinderwens? De kinderwens en zorgrol was voor de podcastmaker een evidentie, maar Michiel beseft meteen ook dat dit niet voor iedereen zo is. Toch lijkt dit vaak niet of niet diepgaand besproken te worden. De papa’s blikken samen terug op hun kinderwens voordat ze papa werden. Daaruit blijkt meteen dat het geen zwart-wit verhaal is: de luisteraar krijgt mee dat persoonlijke, relationele en maatschappelijke overwegingen meespelen en een kinderwens kan veranderen doorheen de tijd.
Over de tijd heen boog deze kinderwens zich om in het loslaten van een kinderwens en het kiezen van een relatie met een partner die ook geen kinderwens heeft. Om vervolgens - na lange gesprekken en overwegingen - alsnog uit te komen bij een bewuste kinderwens.
Mannelijke rolmodellen, (groot)ouders en verandering
Michiel geeft aan weinig rolmodellen te hebben omdat hij in zijn vriendenkring een van de eersten is die papa wordt. De papa’s in de podcast blikken ook terug op hun rolmodellen: welke rolmodellen hebben zij? Wat is de intergenerationele impact en hoe hebben hun eigen vaders hen wel of niet geïnspireerd? Hoe veranderde hun rol door grootvader te worden? En welke veranderingen zien zij in het vaderschap nu, in vergelijking met de tijd van hun eigen ouders?
Uit de verhalen van de jonge vaders blijkt dat je eigen vaderfiguur een inspiratiebron kan zijn: zowel vanuit de wens om het gelijkaardig aan te pakken, en evengoed om het radicaal anders te willen doen.
In de podcast zijn veranderende maatschappelijke genderrollen op te merken: de verhalen worden gekenmerkt door hardwerkende vaders die weinig tijd doorbrachten in huis en waarvan de moeders de grootste zorg opnamen, al dan niet als thuisblijfouder. Een verandering naar meer en meer tweeverdieners en alleenstaande ouders zorgt ervoor dat deze economische rol enerzijds en zorgende rollen anderzijds minder strikt verdeeld zijn. Maar niet alleen de sociaal-economische positie is veranderd: de vaders in de podcast hebben een bewuste keuze gemaakt om een betrokken, zorgende papa te zijn.
Dit bepaalt ook mee de wensen en verwachtingen naar de eigen vader voor Wietse:
Aflevering 2: Werk, zorg, en gezin
Veranderende genderrollen en betrokken vaderschap: hoe werkt dat dan in de praktijk? Hoe balanceren de jonge vaders hun werk en privéleven? En hoe verdelen ze de verantwoordelijkheden met hun partner? Dat staat centraal in de tweede podcastaflevering van Verse papa’s.
Veranderende werksituaties en ondersteunende maatregelen
Uit de verhalen van Chris, Wietse en Francesco blijken ondersteunende werkgevers, een familievriendelijk organisatiebeleid en de mogelijkheden om het aantal werkuren structureel te verminderen (bijvoorbeeld naar een deeltijds contract) of meer flexibel te kunnen inrichten belangrijk om werk en privéleven te ondersteunen. Dit is natuurlijk niet voor iedereen evident: viervijfde of halftijds werken, flexibele werkuren en thuiswerk zijn niet binnen alle jobs mogelijk, en dus ook niet voor alle ouders een optie. Ook Francesco geeft dit aan: een aantal jaar geleden zag hij het niet realistisch om zijn werk op dezelfde manier in te richten en was de keuze voor een kind dan ook minder evident.
Daarnaast wordt ook het geboorteverlof genoemd als positief omdat het ervoor zorgt dat je er meteen na de geboorte samen voor je kind kan zijn. Daarnaast wordt er verwezen naar rolmodellen binnen de organisatie waar ze werken: collega’s of werkgevers die hen zijn voorafgegaan. Dit inspireerde zowel het beleid binnen hun organisatie (bijvoorbeeld rond familievriendelijke maatregelen) als hun eigen visie op ouderschap. Het maakt het eenvoudiger om het eigen werkregime aan te passen en zorgt tevens voor begrip van collega’s die ook ouder zijn en weten waarom je niet 24/7 beschikbaar kan zijn.
Afstemmen met partner en takenverdeling
Betrokken vaderschap: wat houdt dat in? Uit de eerste podcastaflevering werd al duidelijk dat dit meer is dan financiële stabiliteit voorzien en leuke uitstapjes doen. In de tweede aflevering gaat Michiel samen met de vaders dieper in op wat dit dan concreet betekent en hoe ze dit vorm geven.
De vaders geven aan dat het niet gaat om alle taken 50/50 te verdelen, wel om vanaf de geboorte bij alle aspecten van ouderschap betrokken te zijn. Dit laatste blijkt voor de drie vaders in de podcast vanzelfsprekend, maar Wietse geeft aan dat dit niet geldt voor alle vaders in zijn omgeving. Hij vertelt dat heel wat vaders wachten tot hun kind een peuter is om meer betrokken te zijn. Ze gaan ervan uit dat zorgtaken meer bij vrouwen liggen. Het blijkt dan ook uit de podcast dat de vaders hierin een vrij nieuwe rol opnemen, waarin ze soms zoekende zijn maar wel leergierig, vastberaden, en enthousiast.
Volgens Chris, Wietse en Francesco is het belangrijk samen met je partner en je kind tijd door te doorbrengen, maar ook alleen tijd met je kind doorbrengen is volgens hen belangrijk zodat je je kind beter leert kennen. Op deze manier raak je op elkaar afgestemd en vertrouwd met àlle taken, ook de zorgtaken. Ook de mental load verdelen staat op de agenda van de papa’s, zoals uitstapjes plannen, de juiste kledingmaten kennen en op tijd pampers kopen.
Hoewel betrokken ouderschap het doel is, is het volgens de papa’s ook continu balanceren, blijven communiceren en afstemmen met je partner. Het vraagt dus een continue inzet om een betrokken vader te zijn en te blijven.
Betrokken vaderschap: de nieuwe norm?
Wietse, Francesco en Chris vertrekken vanuit een andere thuissituatie, overwegingen en rolmodellen. Toch hebben ze ook veel gemeenschappelijk: ze delen de wens, visie en inzet om een betrokken vader te zijn, ze hebben een relatie waarbij ze samen in dialoog gaan om dit te realiseren en hebben een ondersteunende werkomgeving. De podcast geeft inzage in hoe betrokken vaderschap er kan uitzien en waarbij àlle taken die gepaard gaan met ouderschap, ook zorgtaken en mentale belasting evenwichtig en in gesprek verdeeld worden tussen ouders.
Dit is uiteraard inspirerend, maar tegelijkertijd nog lang niet de norm. Ook praktisch gezien niet: het is geen toeval dat de drie vaders uit de podcast deeltijds werken terwijl dit voor heel veel mensen geen optie is: omdat dat financieel simpelweg niet haalbaar is, werkgevers dit niet toelaten enzovoort. Op die uitzonderlijke situatie wordt niet ingezoomd in de podcast. Heel wat nieuwe of toekomstige papa’s delen de wens van een (meer) betrokken vaderschap, maar delen niet de randvoorwaarden om dit te kunnen realiseren zoals Wietse Francesco en Chris dat doen. Hoe staan zij tegenover hun eigen vader en hoe gaan zij om met veranderende genderrollen? En wat met ouders die de meerwaarde van betrokken vaderschap (nog) niet inzien: hoe nemen we hen mee? Stof genoeg dus tot gesprek en reflectie, of zelfs een nieuwe podcastreeks.
Meer weten?
- RoSa thema: Vaderschap
- Uitgelezen Herfst/Winter 2021: Ouderschap
- Pers:pectief 22/03/2019: Kinderkeuze en kinderwens