Tentoonstelling Lee Miller in Print in FOMU
In het FOMU Antwerpen loopt sinds 28 februari de allereerste Belgische solotentoonstelling van Amerikaanse mode- en oorlogsfotograaf Lee Miller (1907-1977). Lee Miller in Print schetst een portret van een van de belangrijkste vrouwelijke fotografen van de twintigste eeuw aan de hand van vergrootte prints en originele tijdschriften uit het archief van haar zoon en kleindochter. De tentoonstelling is te bezichtigen tot 8 juni 2025 en wordt aangevuld met vertoningen van de biopic Lee (2023) en de documentaire Lives of Lee Miller (2008).
Miller voor en achter de camera
Voordat Lee Miller fotograaf wordt, werkt ze als model. De expo opent dan ook met foto's van Miller als model voor modemagazines. Zo is te zien hoe ze als negentienjarige prijkt op de cover van Vogue. Verder zijn er geprinte advertenties voor maandverband te zien: Miller is als eerste ooit het gezicht van zulke reclame, iets waar ze later enorm trots op terugblikt.
Na verloop van tijd verlangt Miller ernaar om zelf achter de camera te staan en start ze als leerling van bekende surrealistische fotograaf Man Ray. In zijn atelier herontdekt ze bij toeval de solarisatietechniek, waarbij het ontwikkelingsproces van analoge foto’s wordt doorbroken door blootstelling aan daglicht. De twee maken deze techniek tot hun artistieke handelsmerk, zoals te zien is in surrealistische portretten door Miller, maar ook één van haar, aangezien ze als Man Rays muze regelmatig voor hem poseert.
Een aantal van Millers foto’s worden gepubliceerd in avant-gardistische tijdschriften. Van fotografietentoonstellingen is er destijds amper sprake. Dat verklaart de titel van de tentoonstelling: Millers foto’s worden in Lee Miller in Print getoond zijn in hun oorspronkelijk medium, het tijdschrift.
Van modefotografie naar oorlogsjournalistiek
Als fotograaf focust Lee Miller eerst op mode, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog schakelt ze over naar oorlogsfotografie en -verslaggeving voor magazines als Vogue. Haar focus blijft echter gericht op vrouwen en hun uiterlijk. In de tentoonstelling zijn onder andere foto’s te zien van de American Army Nurses waarover Miller haar eerste oorlogsreportage maakt, evenals portretten van vrouwen die belangrijk werk leveren tijdens de oorlog, zoals collega-oorlogsjournalisten. Lee Miller in Print etaleert ook beelden van Franse verzetsstrijders die Miller opvallen door hun kleurrijke kleding, lange haren en opgemaakt uiterlijk.
Daarnaast levert Miller cruciaal werk door de gruwel van de concentratiekampen vast te leggen en te voorzien van uitgebreide verslaggeving, waarin ze haar afschuw en verdriet moeilijk kan verbergen. Die worden in het Antwerpse fotomuseum getoond in een afgeschermde ruimte in de zaal en voorafgegaan door een waarschuwing voor expliciete en schokkende beelden. Vogue New York publiceert destijds een groot aantal ervan, terwijl de Britse Vogue slechts één kleine foto van de Holocaust deelt. Beide artikels worden naast elkaar tentoongesteld, samen met enkele andere foto’s en teksten van Miller.
Na de oorlog worstelt Miller met de traumatische gebeurtenissen die ze heeft vastgelegd. Ze reist door Oost-Europa om de gevolgen van de oorlog te documenteren en trekt zich later terug op het Britse platteland. Daar maakt ze foto's van kunstenaars op pensioen vast en experimenteert ze met surrealistische gerechten, zoals groene kip.
Surrealistische, unieke blik van Miller
Uit Millers mode- en oorlogsfotografie blijkt steevast haar oog voor surrealistische composities. Het zorgt voor artistieke foto’s van toenmalige modetrends, zoals wollen kleding en kort haar, maar ook in haar huiveringwekkende beelden van de concentratiekampen en andere oorlogsgruwel. De talrijk aanwezige tijdschriften met Millers foto’s en verslaggeving zijn de grote sterkte van de expo. Lee Miller in Print biedt een diepgaand en gelaagd perspectief op Miller als kunstenaar en journalist, en werpt een unieke blik op haar fascinerende leven en indrukwekkende carrière - het bezoeken meer dan waard.
Praktische info
Solotentoonstelling Lee Miller in Print: van 28 februari t/m 8 juni in het FoMu Antwerpen
Openingsuren: dinsdag t/m zondag, van 10-18u (maandag gesloten)
Adres: Waalsekaai 47, 2000 Antwerpen
Tickets: €12 voor volwassenen, €5 voor -26 jarigen en gratis voor -18 jarigen, bezoekers met een museumpas of VT statuut
Screenings in cinema Lumière, gevestigd in het FoMu
- Lee (2023): zondag 30 maart om 17u en dinsdag 8 april om 20u
Film van regisseur Ellen Kuras, die eerder furore maakte als cinematograaf van onder meer Eternal Sunshine of the Spotless Mind. Kate Winslet schittert in de hoofdrol als Lee Miller.
- Lives of Lee Miller (2008): zaterdag 12 april om 17u, zondag 4 mei om 17u en dinsdag 27 mei om 20u
De documentaire, gebaseerd op het gelijknamige boek, schetst een beeld van Miller op basis van interviews met personen die haar persoonlijk gekend hebben, zoals de Amerikaanse fotojournalist David E. Scherman. Ook haar vriendschappen met andere artiesten en kunstenaars, zoals Pablo Picasso en Max Ernst, komen ook aan bod.
Bron hoofdafbeelding:U.S. Army Official Photograph via WikiCommons