hier komen promoties & acties

Stephanie Kwolek

De ontdekker van Kevlar, maar ook Lycra & Spandex

De Amerikaanse wetenschapster Stephanie Kwolek zorgt vanaf de jaren ’60 van de 20ste eeuw voor een wetenschappelijk doorbraak met haar onderzoek over polymeren. Ze zoekt en ontdekt een familie van synthetische vezels waarvan Kevlar haar belangrijkste ontdekking zal blijken.

Passie voor wetenschap en textiel

Kwoleks ouders waren Poolse immigranten die de Amerikaanse droom wilden verwezenlijken. Zelf wordt ze geboren in New Kensington in de staat Pennsylvania (1923). Haar vader is op dat moment aan de slag als staalarbeider en is daarnaast een grote liefhebber van de natuur. het is via hem dat Stephanie Kwolek vanaf jonge leeftijd in de ban van wetenschap raakt. Dankzij haar moeder Nellie Kwolek ontwikkelt ze een passie voor mode en textiel. Op de schoolbanken twijfelt Stephanie Kwolek door deze dubbele passie lange tijd over welke richting ze dient uit te gaan.

De plotselinge dood van haar vader, wanneer Stephanie 10 jaar is, doorbreekt de dagelijkse routine van het gezin. Moeder Nellie gaat buitenshuis werken om studiegeld bijeen te krijgen. Niet vanzelfsprekend in de onzekere economische tijden van het Amerika van de jaren ’30. We spreken van een tijd waarin de ‘terugkeer’ van de vrouw naar de haard wordt geïdealiseerd. Kwolek’s moeder is echter vastberaden om Stephanie en haar broer van een goede opleiding te voorzien. Stephanie Kwolek zal haar moeder's vertrouwen niet beschamen.

Eerste vrouwelijke ingenieursstudente MMCC

Wanneer Kwolek gaat studeren, wordt ze de eerste vrouwelijke ingenieursstudente toegelaten aan de vrouwenhogeschool Margaret Morrison Carnegie College van het Carnegie Institute of Technology. Nadat ze in 1946 afstudeert met een bachelordiploma Chemie op zak, gaat Kwolek op zoek naar een tijdelijke job met de intentie om een voortgezette opleiding tot dokter te kunnen financieren. Hoewel ze voornamelijk in de chemische sector zoekt, vergeet ze ook haar voorliefde voor textiel niet. Ze wordt uiteindelijk aangenomen bij het chemische bedrijf DuPont in New York. 

Dat Kwolek überhaupt deze baan wist te strikken, mag al een indrukwekkende prestatie genoemd worden, als vrouw vlak na de Tweede Wereldoorlog en in een op dat moment erg ‘mannelijke’ wetenschappelijke domein. Kwolek zal het later openlijk betreuren dat jonge vrouwen in de late jaren ’40 voor korte tijd de kans kregen om in laboratoria te werken, om dan op oudere leeftijd gedwongen te worden om over te stappen naar de meer ‘vrouwelijke’ jobs. Argument die voor deze gedwongen 'move' wordt meegegeven: vrouwen zouden de ‘mannelijke’ beroepen op latere leeftijd niet aankunnen. Kwolek is gebeten om het tegendeel te bewijzen. Uiteindelijk zal ze haar droom om dokter te worden voorgoed opbergen. Ze zal zich haar hele verdere leven blijven inzetten voor chemisch onderzoek.

Supervezel Kevlar

In 1950 zet Stephanie Kwolek haar werk voort in de laboratoria van DuPont in Delaware. Ze specialiseert zich in het ontwikkelen van de volgende generatie synthetische vezels die hittebestendig en onbuigzaam zijn. In 1965 ontdekt Kwolek de supervezel Kevlar nadat een reeks van polyamide moleculen (polymeer) met elkaar in contact komen. Deze ontdekking gebeurt eerder onverwacht, maar mag geen te minimaliseren ontdekking zijn. Kevlar is niet alleen sterker dan staal, maar ook bestand tegen hoge temperaturen van een paar honderd graden. Kevlar wordt momenteel in meer dan 200 eindproducten verwerkt, waarvan de kogelvrije vest het bekendste voorbeeld is.

Lycra & Spandex

Tot haar pensioen in 1986 blijft Stephanie Kwolek zich specialiseren in onderzoek rond polymeren. Ze zal in haar 40-jarige carrière naast Kevlar nog 16 andere patenten op haar naam zetten waaronder patenten voor Lycra en Spandex. Kwolek's uitvindingen brengen een ware omwenteling teweeg in de chemische wereld. Toch zal het lange tijd duren vooraleer ze wordt erkend voor haar bevindingen. Maar uiteindelijk krijgt ze de erkenning die ze verdient. 

Kwolek wordt - weliswaar op latere leeftijd - onder meer opgenomen in de National Inventors Hall of Fame (1994), waar ze op dat moment slechts 1 van de 4 vrouwen is (tegenover 109 mannen). Daarnaast ontvangt ze de prestigieuze Perkin Medal voor meest innovatieve wetenschapper (1994) en de National Medal of Technology (1999). 

Op latere leeftijd fungeert ze ook als mentor van andere vrouwelijke wetenschappers en maakt ze kinderen op diverse manieren warm voor wetenschap, want “de toekomst heeft chemici nodig, veel chemici”.

Stephanie Kwolek overlijdt in juni 2014 op 90-jarige leeftijd.


Aanraders uit de RoSa-bibliotheek