Belgische politica en eerste Staatssecretaris voor Gelijke Kansen
Als lid van het Vlaams, federaal en Europees Parlement, en als lid van de federale regering, geeft de christendemocratische coryfee Miet Smet dertig jaar lang het Belgische beleid rond de gelijkheid van vrouwen en mannen mee vorm. Wanneer in 1985, in navolging van de VN-vrouwenconferentie in Nairobi, gelijke kansen een nieuwe regeringsbevoegdheid wordt, is Miet Smet de eerste staatssecretaris om zich daarover te ontfermen. Na een indrukwekkende politieke loopbaan, blijft Miet Smet niet stil zitten. Ze brengt een boek uit waarin ze terugblikt op haar levenslang engagement voor emancipatie en blijft tot op vandaag een gerespecteerde politieke commentator in de Vlaamse media.
Miet Smet is geboren in Sint-Niklaas op 5 april 1943. Als student maatschappelijk werk aan de Katholieke Sociale Hogeschool van Gent is ze begaan met mens en leefmilieu. Vanaf 1964 neemt ze een actief engagement op rond deze thema’s bij verschillende vzw’s. Daar legt ze de basis voor een levenslang engagement in gelijke kansen. Zo is ze in 1971 betrokken bij de oprichting van de Bond Beter Leefmilieu.
In de jaren zestig sluit Smet zich aan bij de jongerenafdeling van de politieke partij CVP, voorloper van CD&V. Ze houdt zich bezig met gemeentelijk beleid, ruimtelijke ordening en leefmilieu. In deze periode leert Smet via de CVP-jongeren politicus Wilfried Martens kennen. Enkele decennia later krijgen ze een relatie. In 2008 trouwen ze. Voormalig premier Martens overlijdt in 2013.
Bron foto: Flickr_-_europeanpeoplesparty_-_European_Elections_2009_EPP_(16).jpg: European People's Party derivative work: Herzi Pinki, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
Van 1971 tot 1991 is Miet Smet voorzitter van de CVP-afdeling van Lokeren. In 1972 wordt ze persattaché van staatssecretaris Luc Dhoore, en van 1973 tot 1979 is ze directeur van het Instituut voor Politieke Vorming binnen de CVP. Het is het begin van een bloeiende loopbaan in de politiek, in die tijd een mannenwereld. Niet alleen houdt Miet Smet er een indrukwekkende, dertig jaar lange politieke carrière op na, ook effent ze het pad voor andere vrouwen in de politiek. Dat doet ze onder meer door in 1974 de werkgroep Vrouw & Maatschappij op te richten, de politieke vrouwenbeweging van de CVP, die ze van 1974 tot 1983 voorzit. Van 1975 tot 1985 is ze ook voorzitter van de commissie Vrouwenarbeid. In 1978 doet ze haar intrede in de Kamer van volksvertegenwoordigers, als verkozene voor het arrondissement Sint-Niklaas.
Naar aanleiding van de VN-vrouwenconferentie in Nairobi in 1985 wordt een nieuwe regeringsbevoegdheid ingevoerd in België: gelijke kansen. Miet Smet wordt de eerste staatssecretaris.
Smet bekleedt de functie van Staatssecretaris voor Leefmilieu en Maatschappelijke Emancipatie in de Regering-Martens VI, VII, VIII en IX. In die capaciteit ontwikkelt ze een beleid rond gelijke kansen voor mannen en vrouwen, en werkt ze rond de thema’s vluchtelingenopvang en armoede.
Vervolgens is ze tot 1999 als Minister van Arbeid en Tewerkstelling in de Regering-Dehaene I en II belast met het ontwikkelen van een beleid rond gelijke kansen voor mannen en vrouwen.
Als minister legt ze zich toe op gelijk loon voor gelijk werk, moederschapsbescherming en het bestrijden van ongewenst seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk.
Van 1999 tot 2004 is ze lid van het Europees Parlement, en in 2002 krijgt ze de titel Minister van Staat. In de Belgische Senaat is ze onder andere lid van het Adviescomité voor Gelijke Kansen voor Mannen en Vrouwen.
In 2018 publiceert Miet Smet bij Lannoo het boek Ik kijk alleen vooruit. Daarin blikt de dan 75-jarige Minister van Staat terug op haar levensloop en op haar levenswerk als baanbrekende politica en icoon van emancipatie. De afgelopen jaren sprak Smet zich regelmatig uit in de media over actuele ontwikkelingen in het politieke landschap, dat ze nauwgezet blijft volgen. Zo uit ze zich even enthousiast als kritisch wanneer Sophie WIlmès (MR) in 2019 wordt aangesteld als premier in lopende zaken. “Een mijlpaal” volgens Miet Smet. "Maar lopende zaken zijn natuurlijk minder belangrijk dan wanneer je premier bent van een regering die vier of vijf jaar kan werken. Dus ik hoop dat zij kan blijven. Of dat een ander vrouw in haar plaats premier wordt."
Ook reflecteert de gekende christendemocraat al eens op beleidsbeslissingen die gemaakt werden op het vlak van vrouwenrechten toen zij in de politiek zat. Zo spreekt ze in 2015 haar spijt uit over de stemmig van de abortuswet in 1990. De partij van Smet, de toenmalige CVP, sprak af om tegen te stemmen. Smet ging daar in mee, terwijl ze eigenlijk een wetswijziging wou. Zij was bovendien niet de enige in de partij die voor de wetswijziging was, aldus Smet. Het merendeel van de vrouwen was voor, maar dat gold niet voor de mannen in de partij, die in de meerderheid waren. “We hebben aangedrongen op een wetswijziging, maar we hebben dat verloren in de partij,” zegt ze daarover in het VRT-programma De Ochtend in 2015.
Drie jaar later geeft ze in De Afspraak toe dat ze in de jaren tachtig wist dat er abortussen werden uitgevoerd in opvangcentrum Klein Kasteeltje in Brussel, maar dat verzweeg voor haar partij en de regering. Smet zelf had geen problemen met abortus, maar abortus was toen nog verboden. Ze had wettelijk vervolgd kunnen worden omdat ze het gedoogde.
Op 11 juni 2004 wordt Miet Smet benoemd tot Grootofficier in de Leopoldsorde. Op 11 juli 2016 ontvangt ze het Groot Ereteken van de Vlaamse Gemeenschap voor haar verdiensten voor Vlaanderen.
Ter gelegenheid van de veertigste verjaardag van Vrouw en Maatschappij, die werkgroep die Smet ooit oprichtte, wordt de Grote Prijs Miet Smet in het leven geroepen. Met die prijs wil V&M de aandacht vestigen op uitzonderlijke vrouwen die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt op vlak van gelijke kansen.
Op 21 oktober 2019 richt de KU Leuven het Miet Smet Fonds voor Genderstudies op. Het fonds wil “onderwijs en onderzoek op het vlak van genderstudies bevorderen en ondersteunen, meer specifiek over de beleidsdomeinen die in het werk van minister van staat Miet Smet prioriteit krijgen: gelijke kansen voor vrouwen en mannen in de politieke wereld en in de wereld van beroepsarbeid, de strijd tegen gendergerelateerd geweld en de maatschappelijke positie van vrouwen in lage-inkomenslanden.”