Podcast Buikzaken over endometriose en pijntrauma

In de categorie RoSa luistert bespreken we interessante podcasts over gender en/of feminisme die ons opvallen, die we warm aanbevelen of die we kritisch onder de loep nemen. Deze keer kozen we voor de podcast Buikzaken die het thema endometriose vanuit verschillende invalshoeken belicht: van medische zorg en leefstijl tot emotionele ondersteuning en taboeonderwerpen zoals pijntrauma en ongewenste kinderloosheid. Hosts Margje Reijs-Scheijgrond en Noor Paridaans delen waardevolle informatie en inzichten om vrouwen met endometriose en hun omgeving te ondersteunen. RoSa luistert naar een aflevering met medisch psycholoog en psychotherapeut Cobie Lutters over pijntrauma als gevolg van endometriose. 

In deze podcastaflevering is Cobie Lutters te gast. Lutters is medisch psycholoog en psychotherapeut, gespecialiseerd in emotionele en sociale begeleiding bij endometriose. Ze wijst erop dat pijntrauma en posttraumatische stressstoornis (PTSS) kunnen ontstaan door medische behandelingen of hevige pijnaanvallen. Dit kan zich uiten in klachten zoals paniekaanvallen, angst en flashbacks.

Psychologische vraagstukken bij vrouwen met endometriose zijn uitgebreid. Naast pijntrauma spelen ook vruchtbaarheidsproblemen, ongewenste kinderloosheid en gevolgen voor het emotionele en seksuele welzijn een rol. In deze aflevering ligt de nadruk op pijntrauma. 

Endometriose heeft niet alleen fysieke gevolgen, maar raakt ook het psychologische en sociale welzijn. Naast vruchtbaarheidsproblemen en seksuele implicaties speelt pijntrauma een grote rol. Lutters benadrukt dat dit vaak voorkomt, hoewel veel vrouwen zich er niet bewust van zijn. Een hevige pijnaanval, een ingreep of een herhaalde ervaring kunnen zo ingrijpend zijn dat ze een traumatisch effect hebben. Trauma wordt in de psychologie breed gedefinieerd, maar specifiek in een medische context wordt pijntrauma vaak niet erkend. Hierdoor gaan vrouwen dergelijke ervaringen maar zelden zo benoemen.

Vaak minimaliseren vrouwen hun pijn, omdat die al zo lang aanwezig is dat ze eraan gewend raken. Pas bij doorvragen komen diepere emoties naar boven, vaak gerelateerd aan ingrijpende gebeurtenissen rondom hun endometriose. Uiterst zeldzaam komt  een patiënt een medische praktijk binnen met de boodschap “ik heb een pijntrauma”. Angst voor pijn, medische behandelingen of herbelevingen van eerdere pijnlijke ervaringen kan leiden tot vermijdingsgedrag of verhoogde spanning. Ook het lange diagnosetraject zelf kan traumatisch zijn, weet Lutters. Factoren als onwetendheid van artsen en het herhaaldelijk horen dat er "niets aan de hand" is, kunnen twijfel zaaien en een enorme impact hebben op het zelfbeeld. Het gevoel van machteloosheid, eenzaamheid en reddeloosheid is typerend voor trauma.

Niet de gebeurtenis zelf, maar de impact ervan bepaalt of iets traumatisch is. Steun en erkenning spelen volgens Lutters dan ook een belangrijke rol. Omdat patiënten met endometriose al zo gewend zijn aan lichamelijk pijn, registeren ze soms niet meer hoe groot de psychologische impact is.

Het erkennen en benoemen van pijntrauma is een belangrijke eerste stap in herstel. Dit helpt patiënten om hun klachten te onderscheiden en beter te verwerken. Traumatherapie is een volgende stap en richt zich op het verwerken en verminderen van de emotionele lading van pijnlijke ervaring. Bij diepgeworteld trauma, kan EDMR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) volgens Lutters effectief zijn. Hierbij wordt het trauma geactiveerd terwijl het brein een andere taak uitvoert, waardoor de herinnering anders wordt opgeslagen en de emotionele lading vermindert.

Lutters pleit voor een grotere rol van medische psychologie binnen de behandeling van endometriose. Zorgverleners moeten zich bewust zijn van de mentale impact en hier aandacht aan besteden in het zorgtraject. Haar boodschap aan patiënten met endometriose: bespreek je ervaringen met en kaart ze aan bij je huisarts en gynaecoloog. Het erkennen van pijntrauma en het zoeken naar psychologische ondersteuning kan verlichting bieden.

Meer weten?

• RoSa kijkt: Shannon Cohn - "The Most Common Disease You’ve Never Heard Of"
• Uitgelezen Lente 2025: Gynaecologische pijn
• Pers:pectief 07/10/2021: Endometriose en de gender pain gap

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• Het vrouwenlijf en wat we er niet over weten: persoonlijke verhalen van 7 vrouwen over hun diagnose / Sofie Peeters, 2024
• It's Not Hysteria: The Truth About Pelvic Pain, Period Problems And Your Gynaecological Health / Karen Tang, 2024
• Rebel Bodies: A Guide To The Gender Health Gap Revolution / Sarah Graham, 2023
• Interrogating Gendered Pathologies / Erin A. Frost & Michelle F. Eble [Eds.], 2020
• Hysterikos: de verstikking van de baarmoeder : endometriose als onbegrepen buikpijn / Heidi Lobato, 2019
• Ask Me About My Uterus: A Quest To Make Doctors Believe In Women's Pain / Abby Norman, 2018
• Women's Health Issues Across The Life Cycle: A Quality Of Life Perspective / Angela Sammarco, 2017
• The Doctor Will See You Now: Recognizing And Treating Endometriosis / Tamer Seckin, 2016

#RoSaluistert #Podcast #Endometriose #Gezondheid #Lichaam #Geest #Gender