Contrapoints over transfobie en ‘gender kritisch’ feminisme
In de categorie RoSa kijkt zetten we interessante TEDxTalks, educatieve video’s of documentaire in de kijker rond thema’s op het snijvlak van gender en feminisme. In het licht van de Uitgelezen Winter 2023 over trans rechten in feminisme, geven we graag een platform aan de bekende YouTuber Natalie Wynn. Als feministisch filosoof, politieke commentator, cultuurcritica en trans vrouw zoomt zij via haar entertainende en sterk onderbouwde video’s in op tal van sociale thema’s. Wij kozen voor een video waarin Wynn, oftewel Contrapoints, het fenomeen transfobie onder de loep neemt en een aantal argumenten problematiseert die daaraan ten grondslag liggen.
Hoewel het onderwerp van deze video transfobie is, richt Wynn zich niet tot wie dergelijke denkbeelden koestert of verspreidt. In plaats daarvan gaat haar aandacht naar de stille meerderheid die niet bekend is met trans activisme en voor wie trans identiteit simpelweg een onbekend en complex - soms te complex - gegeven is. Wynn stelt vast dat heel wat ideeën van zelfbenoemde ‘gender kritische feministen’ of zogenaamde ‘trans-excluderende radicale feministen’ (kortweg TERFs) breed ingang vinden in het maatschappelijk debat. Volgens Wynn komt dat onder meer omdat dergelijke ideeën vaak in oversimplistische, maar bekende termen verwoord worden waardoor de boodschap op zich redelijk klinkt.
Aan de andere kant ervaren trans personen bedreigingen van extreemrechtse politici die hun rechten aan banden willen leggen, de toename in transfobie door angstzaaiende en ronduit vijandige berichtgeving in de pers en een bijzonder hoge prevalentie van discriminatie en geweld. Al deze factoren maken trans personen een van de meest gemarginaliseerde groepen, wat hen volgens Wynn - en begrijpelijk, zo voegt ze daaraan toe - defensief maakt tegenover veronderstellingen of vragen die transfobisch bedoeld kunnen zijn. Dat maakt echter dat ook oprechte vragen vanuit een plek van onwetendheid, hoewel met een zekere openheid soms ook afgewend en geparkeerd worden. Dat is nefast voor het debat en uiteindelijk ook voor een mogelijke toekomst met meer begrip voor, en meer inclusie van trans personen.
Omdat dergelijke vragen vaak gesteld worden om trans identiteiten in vraag te stellen, alsof trans personen hun bestaan moeten verklaren of zelfs verdedigen, is er maar weinig ruimte om deze beladen vragen te stellen met de daadwerkelijke intentie om trans identiteit te begrijpen. Om trans identiteit te begrijpen zijn er complexere en meer genuanceerde antwoorden nodig op deze vragen dan simpele slogans als ‘trans women are women’, zo meent Wynn. In deze video duikt ze dus (naar eigen zeggen en op een haar kenmerkende theatrale manier) in haar innerlijke TERF om een open dialoog te voeren en werkelijk in te gaan op deze vragen, en waarom deze soms problematisch zijn.
Wynn gaat in op acht veel voorkomende ideeën en licht ze toe vanuit haar persoonlijk perspectief. Daarbij geeft ze de disclaimer dat ze niet alle trans personen kan representeren omdat het een zeer diverse groep mensen is met uiteenlopende ervaringen. Meer nog, Wynn geeft aan zich eerder als uitzondering te beschouwen omdat zij zich relatief laat realiseerde zich comfortabeler en meer thuis te voelen bij een vrouwelijke genderidentiteit. Het proces van mannelijke socialisatie en de ervaring van mannelijk privilege tot in haar twintiger jaren heeft haar wel degelijk mee gevormd tot wie ze is, zo geeft ze aan. Dat is bijvoorbeeld een van de redenen die cis vrouwen aanhalen om te stellen dat trans vrouwen ‘geen vrouwen zouden zijn’.
Tegelijkertijd vraagt ze cis vrouwen zich in te leven in haar dagelijkse geleefde ervaring als trans vrouw:
Wie dus wil bijleren en meer te weten wil komen over trans feministische perspectieven, dit is de video voor jou. Wynn gaat in op thema’s als gender metafysica, genderstereotypen, mannelijke socialisatie en dito privilege. Ook maakt ze ruimte voor de bezorgdheid van cis vrouwen over de rol van reproductieve onderdrukking in feministische strijd en de noodzakelijke woordschat om hun ervaringen tastbaar te maken. Tot slot licht Wynn toe wat de term ‘TERF’ precies inhoudt en waarom dat geen scheldwoord is. Boeiend!
Meer weten?
- Uitgelezen Winter 2023: Trans rechten in feminisme
- RoSa kijkt: Philosophy Tube over sociale constructies: wat is een vrouw?
- RoSa leest: Boekentips trans inclusie in feminisme
- RoSa leest: Gender Heretics - Rebecca Jane Morgan
- RoSa leest: Material Girls - Kathleen Stock
- RoSa luistert: Podcast The Frontline over trans inclusie in de vrouwenbeweging
- Volg Natalie Wynn a.k.a. Contrapoints op YouTube, Facebook of Instagram