Khadidiatou Diallo

Khadidiatou Diallo (°1955), beter gekend als Khady, is een gevierde activist met Senegalese roots die een cruciale rol speelt in de strijd tegen vrouwelijke genitale verminking (VGV) in België en daarbuiten. In 1996 richtte zij in Brussel de Groupe pour l’Abolition des Mutilations Sexuelles (GAMS België) op om een breed publiek, maar in het bijzonder hulpverleners en beleidsmakers, te sensibiliseren rond VGV en een einde te maken aan deze praktijk. Tot 2022 was zij voorzitter van de organisatie en sindsdien blijft zij verbonden als erelid. 

Leven

Khadidiatou Diallo is geboren en getogen in Senegal, waar zij een gelukkige kindertijd beleeft tot ze op zevenjarige leeftijd verminkt wordt.

Wanneer ze twaalf jaar is, wordt zij gedwongen om te trouwen met een man die maar liefst 33 jaar ouder is dan zij. Twee jaar later bevalt ze van haar eerste kind. Khadidiatou Diallo gaat niet naar school en krijgt te horen dat onderwijs enkel voor jongens is. Ze besluit te vluchten.

In de jaren 1980 komt ze aan in België. Ze volgt een alfabetiseringscursus en behaalt haar getuigschrift basisonderwijs. Haar eindwerk schrijft ze over vrouwelijke genitale verminking en krijgt de titel Mon jardin dévasté. Initieel was het haar bedoeling te werken rond een traditie uit haar land van herkomst, maar tijdens haar onderzoek wordt ze er zich gaandeweg van bewust dat VGV een schadelijke praktijk is die dan wel van generatie op generatie wordt doorgegeven maar die in geen enkel opzicht te rechtvaardigen is. Bovendien komt ze te weten dat de praktijk geen religieuze vereiste of aanbeveling is zoals haar steeds werd verteld. Diallo ontdekt dat VGV internationaal wordt gezien als een vorm van gendergerelateerd geweld tegen vrouwen en ontmoet andere vrouwen die VGV overleefd hebben.

Gedreven door een sterk gevoel van rechtvaardigheid en het gebrek aan een georganiseerde beweging tegen VGV in haar nieuwe thuisland, richt Diallo GAMS op.

GAMS België

Na twee jaar informeel vergaderen en plannen smeden met bondgenoten, richt Khadidiatou Diallo in 1996 GAMS België op met als doel een breed publiek te sensibiliseren rond vrouwelijke genitale verminking en deze praktijk de wereld uit te helpen. De vereniging telt dertig leden, zowel mannen als vrouwen, van verschillende achtergronden. Op dit moment ontvangt GAMS geen enkele subsidie. Het kantoor bevindt zich in het appartement van de dochter van Diallo.

In 1997 kent minister van Cultuur Charles Picqué (PS) en minister van Tewerkstelling en Arbeid Miet Smet (CVP, vandaag CD&V) GAMS een eerste subsidie toe. Daardoor kan de organisatie in 1998 verhuizen naar het kantoor in Sint-Joost-ten-Noode. In datzelfde jaar organiseert GAMS haar eerste grote evenement: een internationaal colloquium over VGV met als naam Ici et Ailleurs. Het evenement gaat door in Amazone, een tweetalig centrum voor gendergelijkheid in Brussel, en wordt een waar succes. Ook de ambassadeur van Senegal tekent present.

Samen met haar gemotiveerde team richt Diallo allerhande projecten op om meisjes te beschermen die het risico lopen verminkt te worden en om vrouwen die VGV hebben overleefd te begeleiden en te ondersteunen. VGV heeft namelijk langdurige, schadelijke gevolgen voor de seksuele, relationele, reproductieve en mentale gezondheid van vrouwen.

Met GAMS zet Diallo een vrijwilligersnetwerk van bemiddelaars op die zich toeleggen op cultuursensitieve contacten met verschillende gemeenschappen waar VGV als culturele praktijk of traditie wordt beschouwd. Onder Diallo’s leiding blijft GAMS inzetten op gedegen onderzoek en het ontwikkelen van educatieve tools. Zo ontwikkelen professor Jean-Jacques Amy en GAMS-directeur Fabienne Richard in 2000 een eerste brochure die wordt verspreid in alle Belgische materniteiten. Daarnaast werkt GAMS ook samen met een brede waaier aan professionals. De organisatie zet voluit in op het informeren en sensibiliseren van hulpverleners, gezondheidswerkers, opvoeders, sociaal werkers, juristen, leerkrachten, beleidsmakers en politici. Haar werk heeft bijgedragen aan het veranderen van wetgeving en het opstellen van beleidsmaatregelen die gericht zijn om VGV te bestrijden. Tot slot is Diallo een veelgevraagd spreker op conferenties en in media, waar zij de beëindiging van VGV benadrukt als prioriteit in de wereldwijde strijd tegen gendergerelateerd geweld en geweld tegen meisjes en vrouwen.

Na 26 jaar voorzitterschap geeft Diallo in juni 2022 haar functie over aan Diariou Sow.

Erkenning en impact

Voor haar onvermoeibare toewijding en inzet heeft Diallo verschillende onderscheidingen en erkenningen mogen ontvangen, zowel nationaal als internationaal. Zo wordt zij in 2005 verkozen tot vrouw van het jaar en mag zij de Marie Popelin prijs in ontvangst nemen van de Conseil des Femmes Francophones de Belgique. In 2007 krijgt GAMS, onder het voorzitterschap van Diallo, de Micheline Van Caillie-Bertrandprijs van de Medical Women’s Association of Belgium. In 2023, het jaar waarin Diallo het voorzitterschap van GAMS overdraagt naar Diariou Sow, wordt in de Senaat van België nationale hulde gebracht aan Khadidiatou Diallo om haar levenswerk te eren.

In de pers:

• Le combat d'une femme contre les mutilations sexuelles (La Libre+, 08/03/2021)

Meer weten?

• RoSa thema: Vrouwelijke genitale verminking
• Pers:pectief 09/02/2023: Vrouwelijke genitale verminking
• RoSa thema: Internationale actieplannen
• RoSa schrijft: Het Verdrag van Istanbul
• Website van GAMS

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• Female Genital Cutting and the Politics of Islamicate Practices in Egypt: Debating Development and the Religious/Secular Divide / An Van Raemdonck, 2015
• Interrogating Harmful Cultural Practices: Gender, Culture and Coercion / Chia Longman & Tamsin Bradley [Eds.], 2015
• Female Genital Cutting in Industrialized Countries: Mutilation or Cultural Tradition? / Mary Nyangweso Wangila, 2014
• Ending Female Genital mutilation: Where Do We Stand in Europe? / END FGM European Campaign, 2013
• Chirurgie Réparatrice de l'Excision et des Mutilations Génitales Féminines / Pierre Foldes, 2013
• Key Facts: Female Genital Mutilation/Cutting: A Statistical Overview and Exploration of the Dynamics of Change / UNICEF, 2013
• Changing a Harmful Social Convention: Female Genital Mutilation/Cutting / Alexia Lewnes [Ed.], 2012
• Vrouwelijke genitale verminking: handleiding voor de betrokken beroepssectoren / Els Leye & Jean-Jacques Amy, 2011