Gezondheid
Er zijn relevante verschillen tussen mannen en vrouwen die invloed hebben op ziekte en gezondheid. Deze verschillen worden veroorzaakt door een samenspel van biologische (sekse) en culturele (gender) factoren. Waar men vroeger enkel rekening hield met het biologische geslacht van patiënten, groeit vandaag het besef dat behandelingen ook op gender afgestemd moeten worden. In dit thema zoomen we in op enkele belangrijke thema’s in verband met sekse, gender en gezondheid.
Bij het stellen van diagnoses en het ontwikkelen van medicatie, werd en wordt er soms te weinig rekening gehouden met biologische verschillen tussen man en vrouw. Vaak wordt de man als norm gebruikt in de medische en farmaceutische wereld, waardoor diagnoses en medicatie niet altijd afgestemd zijn op vrouwen. Daarnaast wordt er minder wetenschappelijk onderzoek gedaan naar lichamelijke klachten die enkel vrouwen ervaren, zoals de bijwerkingen van hormonale anticonceptie of menopauzeklachten.
Het omgekeerde komt ook voor: gender (sociale verwachtingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid) en geslacht (biologische verschillen) krijgen soms een te grote of zelfs incorrecte rol toebedeeld. Bij jongens en meisjes met precies dezelfde symptomen krijgen de jongens bijvoorbeeld twee keer zo vaak de diagnose ADHD. Veel vrouwen met autisme krijgen eerder de diagnose angst-, stemmings- of persoonlijkheidsstoornis dan dat ze als autistisch worden herkend. En hoewel vrouwen vaker last hebben van gewrichtsslijtage, krijgen ze gemiddeld vijf jaar later dan mannen de juiste diagnose van reuma.
Vooral als het gaat om psychische aandoeningen wordt er anders naar mannen en vrouwen gekeken. Historisch gezien zijn vrouwen meer in verband gebracht met geestesziekten, maar ook vandaag bestaan er nog stereotypen en misvattingen op het vlak van gender en psychische gezondheid. Zo laten mannen zich minder vaak en later behandelen voor depressie, omdat er nog steeds verwacht wordt dat mannen minder met hun emoties naar buiten treden – met alle ernstige gevolgen van dien.
Gelukkig is er stilaan meer bereidheid om kennis over sekse/genderverschillen in ziekte en gezondheid uit te breiden en te verspreiden. Waar we vroeger alleen rekening hielden met de sekse van patiënten, weten we tegenwoordig dat we de behandeling ook af moeten stemmen op gender. Ook wordt de roep om medische aandacht voor zaken als menopauze- en menstruatieklachten steeds luider.
Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:
- Our bodies, ourselves: a book by and for women / The Boston Women’s Health Book Collective, 1973 – RoSa-ex.nr.: C f/11
- Women’s minds, women’s bodies: interdisciplinary approaches to women’s health / Gwyneth Boswell & Fiona Poland, 2003 – RoSa-ex.nr.: C a/539
- Woman and health: today’s evidence tomorrow’s agenda / Wereldgezondheidsorganisatie, 2009 – RoSa-ex.nr.: C g/151
- More than medicine: a history of the feminist women’s health movement / Jennifer Nelson, 2015 – RoSa-ex.nr.: C m/82
- Women, health and the mind / Lorraine Sherr & Janet S. St. Lawrence, 2000 – RoSa-ex.nr.: C e/182
- Making women’s medicine masculine: the rise of male authority in pre-modern gynaecology / Monica H. Green, 2008 – RoSa-ex.nr.: C m/69