hier komen promoties & acties

The Guardian Today In Focus

The Guardian podcast over de wettelijke definitie van een vrouw

RoSa luistert

13 mei 2025

In de categorie RoSa luistert bespreken we interessante podcasts over gender en/of feminisme die ons opvallen, die we warm aanbevelen of die we kritisch onder de loep nemen. Deze keer luisteren we naar de podcast Today in Focus van de Britse krant The Guardian over de uitspraak van het Hooggerechtshof in het Verenigd Koninkrijk over de wettelijke definitie van een vrouw.

Op woensdag 16 april 2025 oordelen vijf rechters van het Hooggerechtshof in het Verenigd Koninkrijk unaniem dat iemands geslacht moet worden gezien als het biologisch geslacht dat die persoon toegewezen kreeg bij geboorte, onafhankelijk van hoe iemand zich identificeert en onafhankelijk van eventuele genderbevestigende zorg die iemand krijgt. Met andere woorden: het VK erkent trans vrouwen niet langer als vrouw en trans mannen niet langer als man. Deze uitspraak heeft verregaande gevolgen voor het dagelijks leven en de veiligheid van trans personen. Heel wat trans personen stellen zich daardoor de vraag of ze in het VK willen en kunnen blijven.

De rechtszaak

In januari 2019 houdt de actiegroep For Women Scotland een eerste publieke vergadering naar aanleiding van hun bezorgdheid over "de erosie van vrouwenrechten in Schotland". Deze vergadering komt er naar aanleiding van een wet uit 2018 – de Gender Representation On Public Boards Act – die stelt dat besturen van Schotse overheidsinstanties voor minstens de helft uit vrouwen moeten bestaan. Ook trans vrouwen vallen onder deze definitie, en daar gaat de zelfverklaarde ‘genderkritische’ actiegroep niet mee akkoord. For Women Scotland spant een zaak aan tegen de Schotse overheid en krijgt op 16 april 2025 gelijk, tot genoegen van heel wat anti-trans activisten, zoals auteur J.K. Rowling.

De uitspraak betekent dat je geslacht niets anders kan zijn dan het biologisch geslacht dat je toegewezen krijgt bij geboorte en dat op je geboortecertificaat vermeld staat. Dat geldt ook voor personen met een Gender Recognition Certificate (GRC), een wettelijk document waarin iemands gekozen genderidentiteit erkend wordt. Een GRC zorgde er bijvoorbeeld voor dat je je geslacht op je geboortecertificaat kon wijzigen zodat het in overeenstemming was met je genderidentiteit. Ondanks het feit dat een GRC voordien al strenge voorwaarden kende (zo moest je minstens twee jaar 'geleefd hebben in je gekozen genderidentiteit' en moest je een formele diagnose van genderdysforie kunnen voorleggen), betekent dit document dus dat je gekozen genderidentiteit niet langer wettelijk erkend wordt.

“I was pretty gutted by the ruling. I think it undermines twenty years of understanding from when the Gender Recognition Act was first passed in 2004. I think this ruling means that as trans people, it’s now completely impossible for us to ever be able to just put our transness behind us and go about our normal day to day life.” Ellie Gommarsall, trans vrouw en activist voor de Scottish Greens

De reacties van Britse burgers op de uitspraak zijn heel uiteenlopend. Onder andere de premier van Schotland, John Swinney, en de leider van de conservatieve Schotse partij, Kemi Badenoch, zijn blij met de uitspraak omdat die volgens hen duidelijkheid schept. Anderen stellen dat deze uitspraak een gemarginaliseerde groep verder in de marginaliteit duwt en een eerste stap betekent naar het verder afbouwen van rechten van trans personen. Heel wat trans personen en hun bondgenoten kwamen de afgelopen weken dan ook op straat om te protesteren tegen de uitspraak. 

Verregaande gevolgen voor trans personen

Vermoedelijk zal het nog maanden of jaren duren vooraleer de concrete (juridische) gevolgen van de uitspraak duidelijk worden. Het is wel duidelijk dat de uitspraak verregaande gevolgen zal hebben voor trans personen:

  • Op het vlak van gezondheidszorg worden de National Health Services onder druk gezet om patiënten niet langer te behandelen op basis van hun genderidentiteit, maar op basis van hun geboortegeslacht. Dat betekent bijvoorbeeld dat wanneer trans personen hulp zoeken bij een geslachtsspecifieke afdeling in een ziekenhuis, ze enkel op de afdeling van hun geboortegeslacht zullen behandeld worden. 
  • Op het vlak van veiligheid kondigde de British Transport Police daags na de uitspraak aan dat trans vrouwen die gearresteerd worden op het openbaar vervoer, voortaan gefouilleerd zullen worden door mannelijke agenten, en vice versa. 
  • Ook breder zijn er verregaande gevolgen: geslachtsspecifieke ruimten en diensten zoals toiletten en vluchthuizen voor vrouwen zullen enkel toegankelijk worden voor personen met dat specifieke geboortegeslacht. Concreet betekent dit ten eerste dat trans mannen een toilet voor vrouwen moeten gebruiken, en dat trans vrouwen een toilet voor mannen moeten gebruiken. Ten tweede zullen trans vrouwen niet langer terecht kunnen bij vrouwspecifieke hulpverlening voor intrafamiliaal geweld, terwijl zij er disproportioneel vaak slachtoffer van worden.

Het is duidelijk dat deze uitspraak zeer onveilige situaties in de hand zal werken en in de basisrechten van trans personen snijdt.

“What I struggle with, is that as a woman, and as a trans woman, I would say that I have experienced misogyny, just as much if not more than I’ve experienced transphobia. I’ve been a victim of male violence myself, and I know many trans women who had been victims of male sexual violence and had to use refuge spaces. So the challenge that comes up for me, is what happens to those women? What happens to those trans women who have been subject to, you know, probably one of the worst days of their life and they turn to somewhere who says they can help them, and then get told ‘oh actually, no, sorry, we didn’t realise you were trans, we can’t do anything for you’.” Ellie Gommarsall, trans vrouw en activist voor de Scottish Greens

Bovendien rijst de vraag hoe de uitspraak in de praktijk kan worden uitgevoerd. Om personen toegang tot een bepaalde ruimte of bepaalde diensten te ontzeggen, zal men namelijk op basis van iemands uiterlijk moeten bepalen of die persoon al dan niet trans is, met een reëel risico op nog meer stigmatisering en gender policing.

Momenteel lijkt het erop dat onafhankelijke organisaties en private actoren zelf kunnen beslissen hoe ze deze uitspraak implementeren in hun werking. Zij zijn namelijk niet verplicht om 'transexclusieve maatregelen' te nemen. Zo kondigde de Womens Domestic Violence Charity Refuge al aan dat ze hun inclusief beleid niet zullen veranderen en verklaarde een van de grootste banken van het V.K., LLoyds Banking Group, dat ze hun trans personeel zullen beschermen tegen repercussies van de uitspraak. In de praktijk zullen echter heel wat instanties zich in de toekomst verplicht voelen of onder druk worden gezet om aan de uitspraak te gehoorzamen.

Beluister de podcastaflevering

CREDITS | Presentatie Helen Pidd & Libby Brooks - Producer Eli Block, Tom Glasser, Natalie Ktena & Joel Cox - Executive producer Homa Khaleeli

In de pers:

Meer weten?

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

#RoSaluistert #Podcast #Theguardian #UK #Transrechten #EqualityAct 
Terug naar overzicht

Deze website maakt gebruik van cookies om uw gebruikservaring te optimaliseren. Door op ‘Ik ga akkoord’ te klikken of door gebruik te blijven maken van deze website, gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies. Wil u meer weten over cookies? Meer info

Ik ga akkoord