hier komen promoties & acties

03.03 | Internationale Vrouwendag 2022

RoSa vzw licht elke twee weken een specifiek gendergerelateerd thema uit of bespreekt de genderdimensie van een actueel thema. Naar aanleiding van Internationale Vrouwendag, die volgende week dinsdag op 8 maart plaatsvindt, gaan we dieper in op de geschiedenis en betekenis van deze jaarlijkse strijddag. Daarnaast lijsten we enkele activiteiten op die in de loop van volgende week plaatsvinden in het kader van Internationale Vrouwendag.

Gepubliceerd op 03/03/2022

Bron foto: Collecti.e.f 8 maars Leuven

Historische achtergrond

Internationale Vrouwendag staat opnieuw voor de deur. Waarom de dag net op 8 maart valt, is niet eenduidig te verklaren. Vijf data die alvast een belangrijke rol gespeeld hebben in die evolutie:

  • Op 8 maart 1907 organiseert de Duitse socialist en feminist Clara Zetkin de Eerste Internationale Socialistische Vrouwenconferentie in Stuttgart, Duitsland.
  • Op 8 maart 1908 staken duizenden vrouwen in de kleding- en textielindustrie in New York, Verenigde Staten, om te strijden voor een achturige werkdag, betere arbeidsomstandigheden, waaronder de afschaffing van kinderarbeid, en kiesrecht voor vrouwen.
  • Op 8 maart 1909 wordt een eerste vrouwendag georganiseerd in de Verenigde Staten om de opstand van het jaar voordien te herinneren.
  • Op 8 maart 1910 volgt een Tweede Internationale Socialistische Vrouwenconferentie, deze keer in Kopenhagen. Het vrouwenkiesrecht en de betere arbeidsomstandigheden voor arbeidsters staan centraal. Er wordt besloten jaarlijks een Internationale Vrouwendag te organiseren en concrete eisen te formuleren om de maatschappelijke positie van vrouwen te bevorderen. De daaropvolgende jaren worden in een groeiend aantal landen op 8 maart demonstraties en vergaderingen gehouden.
  • Op 8 maart 1917 komen vrouwen massaal op straat in Sint-Petersburg, Rusland, tegen de slechte arbeidsomstandigheden, de oorlog en het voedseltekort. Hun mannelijke collega’s vervoegen hen al gauw en de staking groeit uit tot een algemene werkstaking. Het ontketent de Russische Februarirevolutie die plaatsvindt van 8 maart tot 15 maart (23 februari tot 2 maart op de oude kalender, vandaar de naam) die tsaar Nicholaas II dwingt af te treden.

Hoewel al in 1910 wordt opgeroepen tot een jaarlijkse Internationale Vrouwendag en dit het jaar nadien al gevolg krijgt in onder meer Duitsland, Denemarken, Oostenrijk, Zwitserland en de VS, verwijst men vaak naar 1921 als het jaartal waarin de Internationale Vrouwendag een vaste waarde wordt. Het Internationale Vrouwensecretariaat van de Derde Communistische Internationale beslist om die dag jaarlijks in het teken van gelijke behandeling voor vrouwen te stellen. Deze beslissing kent heel wat gevolg, maar dan voornamelijk in socialistisch en communistisch gezinde landen of kringen. Nadat het vrouwenstemrecht in vele landen verwezenlijkt wordt tijdens het interbellum en na de Tweede Wereldoorlog, verdwijnt de feministische strijd veelal naar de achtergrond. Daar komt echter opnieuw verandering in wanneer de tweede feministische golf de traditie van 8 maart in de jaren zeventig nieuw leven inblaast. In ons land worden op 8 maart betogingen voor het recht op abortus georganiseerd en gaan er ook betogingen door van Vrouwen Tegen De Krisis. Later volgen de Wereldvrouwenmarsen. Pas in 1978 erkennen de Verenigde Naties 8 maart als officiële Internationale Vrouwendag.

Constante in het verhaal: op 8 maart wordt er geprotesteerd, gestaakt en actie gevoerd om de ongelijke behandeling en kansen van vrouwen aan de kaak te stellen, en wezenlijke gelijkheid op te eisen.

Doorheen de jaren vinden ook steeds meer conferenties, lezingen en andere evenementen plaats, met als doel de solidariteit tussen vrouwen te versterken en een betere toekomst te garanderen voor huidige en toekomstige generaties. 

Vrouwendag: 8 maart of 11 november? 

In België hebben we niet enkel een Internationale Vrouwendag op 8 maart, maar staat er jaarlijks ook een Nationale Vrouwendag op de agenda. Die valt op 11 november en vindt voor het eerst plaats in 1972, nog voor de Verenigde Naties 8 maart consolideren als Internationale Vrouwendag. Waarom die extra dag er gekomen is in België, hoe die invulling krijgt en waarom die op 11 november valt, lees je in het RoSa thema over de eerste Nationale Vrouwendag in 1972 en in deze RoSa schrijft.

2022: Gender equality today for a sustainable tomorrow

Internationale Vrouwendag staat elk jaar in teken van een ander thema. Dit jaar roept de UN Women op om stil te staan bij de rol van gendergelijkheid in de strijd voor een duurzame toekomst. 

Wereldwijd worden vrouwen disproportioneel harder getroffen door de gevolgen van klimaatverandering en -rampen. De UN Women wijst erop dat meer vrouwen in armoede leven dan mannen, en dat zij afhankelijker zijn van de natuurlijke bronnen die bedreigd worden door klimaatveranderingen. Vrouwen zijn dus kwetsbaarder voor de impact van klimaatveranderingen. Die kwetsbaarheid verschilt naargelang iemands woonplaats, sociaal-economische status, ras/etniciteit, en nog meer identiteitskenmerken. Daarom is het belangrijk dat hun stem niet alleen aanwezig is in de strijd voor een duurzame toekomst, maar dat die ook effectief gehoord en gerespecteerd wordt. De UN Women stelt dat jonge meisjes en vrouwen vroeger én nu het voortouw nemen in klimaatbewegingen, en dat het belangrijk is dat dat zo blijft. Enerzijds omdat zij het meeste risico lopen om negatieve gevolgen van klimaatveranderingen te ervaren, en anderzijds omdat hun leiding en onderhandelingen tot meer effectieve acties leiden. Daarom moet er ingezet worden op het versterken én horen van die stemmen.

Gendergelijkheid, met oog voor intersectionaliteit, is dus ook onmisbaar in de strijd tegen klimaatveranderingen en richting een duurzame toekomst

Wat staat er in België op de agenda?

Voor het vierde jaar op rij organiseert het Collecti.e.f 8 maars een nationale vrouwenstaking om voortdurende ongelijkheid aan te klagen. Het collectief roept vrouwen* op om massaal het werk neer te leggen: niet alleen het betaalde werk, maar ook studies en al het onbetaalde, onzichtbare werk dat vrouwen vaak verrichten, zoals zorg, opvoeding en het huishouden. Hiermee willen ze aantonen dat, wanneer vrouwen het werk neerleggen, de wereld stilvalt.

*Collecti.e.f 8 maars bedoelt hiermee alle personen die zichzelf herkennen in de vrouwelijke identiteit en/of doorgaans gepercipieerd worden als vrouw. Het collectief roept in haar inclusiviteitsmanifest op zich open en verwelkomend op te stellen tegenover veelheid aan identiteiten die achter het woord ‘vrouwen’ schuilgaat.

Als kenniscentrum voor gender en feminisme steunt RoSa vzw de actie. Dinsdag 8 maart zullen zowel onze bib als onze kantoren gesloten zijn tijdens de gewoonlijke openingsuren. Ook de online dienstverlening wordt dan voor 24u on hold gezet. Op woensdag 9 maart hervatten we het werk en verwelkomen we je graag weer digitaal of op afspraak in de bibliotheek. Dan nemen we er vol goede moed opnieuw jullie info- en andere vragen bij. Wel wonen onze medewerkers verschillende relevante activiteiten bij op Internationale Vrouwendag en zullen we hierover berichten op sociale media. Zo ben je dinsdagavond vanaf 18u00 welkom in de RoSa bibliotheek voor een sofagesprek, georganiseerd door de Vrouwenraad en gehost door Yousra Benfquih, met Meron Knikman (voorzitter van de Vrouwenraad), Kathleen Van Den Daele (directeur van LEVL) en Arthemis Snijders (doctoraatsonderzoeker aan de UGent en kernlid van BOEH!). Minister van Gelijke Kansen Bart Somers reflecteert om 18u30 op de uitdagingen die hij ziet voor het feminisme vandaag, waarna Kim De Weerdt en Artemis Kubala van de Vrouwenraad hun nieuwe podcast Woman Is Present aankondigen. Toegang tot dit event is gratis, maar registratie is verplicht.

Overige activiteiten in regio Brussel

  • Black History Month Belgium (BHM) organiseert in samenwerking met Ancienne Belgique (AB) een panelgesprek over het belang van black female representation in de muziekwereld in de AB Club op dinsdag 8 maart, van 17u30 tot 20u30. Het internationale panel bestaat uit verschillende (ervarings)deskundigen, artiesten, changemakers en diversiteitsmedewerkers die samen zullen reflecteren op de discriminerende mechanismen in de muziekbusiness. Want hoewel onze collectieve muziekgeschiedenis én toekomst er heel somber zou uitzien zonder het indrukwekkende werk en de baanbrekende repertoires van zwarte vrouwen, is er tot op vandaag een groot gebrek aan diversiteit op alle niveaus en in alle takken van de muziekindustrie, zo schrijven BHM en AB. De toegang tot dit event is gratis, maar registratie is verplicht. Vanwege COVID19 is er maar een beperkt aantal plaatsen, maar de Talk is ook te volgen via livestream. Meer informatie over dit gratis panelgesprek.

Regio Gent

  • Stap op dinsdag 8 maart om 18u mee met Collecti.e.f 8 maars in Gent, van de Kouter tot de Vrijdagsmarkt. Meer informatie over deze mars vind je hier.
  • UGent organiseert op 7 maart een lezing over de professionalisering van vrouwensport. Daar gaan ze dieper in op de geschiedenis van vrouwen in topsport, van de eerste koers voor vrouwen in 1869 tot vandaag. 
  • Daarnaast wordt er op 8 maart gestaakt aan de UGent. Om 12u komen studenten en personeel samen aan het rectoraat in de Sint-Pietersnieuwstraat. Om 12u30 zijn er verschillende speeches en vanaf 13u ben je welkom voor een feministische teach-in en assembly. Met deze actie wordt gepleit voor betere contracten voor het poetspersoneel, meer respect voor zorgarbeid, een transparanter, democratischer en socialer beleid, een onafhankelijke tuchtcommissie en meldpunt voor transgressief gedrag en discriminatie, en tot slot voor oplossingen voor de gegenderde gevolgen van de pandemie op academische carrières. 
  • In de Meubelfabriek in Gent ben je op 8 maart welkom voor de vertoning van een documentaire met een nagesprek over het belang van toestemming bij seks. De Franstalige documentaire met Engelstalige ondertitels wordt gevolgd door een gesprek tussen Plan International, Child Focus en Punt vzw. Meer info vind je hier

Regio Leuven

  • Ook in Leuven organiseert Collecti.e.f 8 maars een mars op dinsdag 8 maart. Afspraak op het Martelarenplein om 19u. Meer informatie over deze mars.
  • Van 7 tot en met 10 maart vindt V-fest plaats in Leuven, een initiatief van deMens.nu. Dit is een gratis festival over seksualiteit en intimiteit met tal van activiteiten, van panelgesprekken tot interactieve workshops. Zo kan je op maandag 7 maart naar seksuologen Wim Slabbinck en Michelle Hufkens komen luisteren over de ontwikkeling, het nut en de gebruiksvriendelijkheid van onze ‘geniale genitaliën’. Hierna gaat Wim Slabbinck met collega-seksuoloog Sam Geuens in gesprek over leven zonder seks. Dinsdag 8 maart staat in het teken van porno en seks in de kunstwereld. Feministisch filosoof Petra Van Brabandt, Leon Janssens en Katrijn Van Bouwel gaan in gesprek over de overeenkomsten tussen, en verschillende kenmerken van kunst en pornografie.  Ben Van Alboom vertelt aan de hand van fragmenten over de afwisselende, al dan niet controversiële seksuele tendensen in cinema. Op donderdag 10 maart host Jaouad Alloul een panelgesprek met Piet Hoebeke, Joppe De Campeneere, Uwi Van Hauwermeieren en Emmanuelle Verhagen over genderidentiteit, genderexpressie, seksuele voorkeur, biologisch geslacht en seksuele drift. Bekijk het volledige programma van V-fest hier.

Regio West-Vlaanderen

  • Op 7 en 8 maart kan je in Brugge een wandeling maken die de geschiedenis van Brugse vrouwen vertelt.
  • Nog op 8 maart kan je een lezing volgen over de relatie tussen feminisme en burlesque. Een overzicht van alle door Stad Brugge georganiseerde activiteiten vind je hier.

Regio Antwerpen

  • Op 6 maart kan je onder begeleiding van Senne Misplon de tentoonstelling Masculinities volgen in het Fotomuseum in Antwerpen. Senne neemt je mee door de tentoonstelling en vertelt over de werken en het thema mannelijkheid vanuit zijn perspectief als trans man. Inschrijven kan op de website van het FOMU.
  • Zin in een filmavond? Ga dan op 8 maart naar de filmvertoning van Libertarias, Libertair Collectief Antwerpen. De film gaat over de ervaringen van vrouwen in anarchistische milities, aan het front van de Spaanse Burgeroorlog.
  • Op 8 maart kan je ook in Antwerpen (17u, Ossenmarkt) en Sint-Niklaas (19u, Grote Markt) mee wandelen in de mars van Collecti.e.f. 8 maars.
  • De Antwerpse en intersectioneel feministische studentenclub Lilith Collectief organiseert op 9 maart een filmvertoning van Battle of the Sexes, waarin we meegenomen worden in de historische tenniswedstrijd tussen Amerikaanse tennissers Billie Jean King en Bobby Riggs. Waarom die wedstrijd zo belangrijk was? Die ontdekking laten we aan jullie! Schrijf je nu gratis in via hun Facebook evenement.
  • De tentoonstelling Masculinities in het Antwerpse Fotomuseum wordt op 11 maart afgesloten met een rijkgevuld programma. Volg er onder andere het panelgesprek Power, Patriarchy & Space, en laat je verrassen live muziek. Ontdek het volledige programma op hun website.
  • Op 11 maart kan je in Mechelen terecht voor een inspiratiedag over stereotypen en vooroordelen die bestaan over vaders van Afrikaanse origine en cultuur. Waka Waka Generation ging samen met heel wat partners aan de slag om een inspiratiedag samen te stellen waarin ze op zoek gaan naar de oorsprong van die stereotypen, en hoe er een beter vangnet voor vaders met een migratieachtergrond gebouwd kan worden. Meer info vind je hier.


In de pers:

Meer weten?

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

#RoSaschrijft #Perspectief #Nieuwsbrief #Themadag #8maart #Staking #InternationaleVrouwendag2022 #IWD2022

Op de hoogte blijven van RoSa thema's en actua?

Ontvang onze tweewekelijkse Pers:pectief waarin we een actueel of onderbelicht thema bespreken vanuit een genderperspectief, of kies voor onze driemaandelijkse Uitgelezen met tal van boekrecensies, interviews, de nieuwste aanwinsten in onze almaar groeiende collectie en nog veel meer, telkens rond één specifiek thema.

Schrijf je in