29.04 | De genderkloof op Wikipedia

Gepubliceerd op 29/04/2020

De genderkloof op Wikipedia

Waarschijnlijk ken en gebruik je Wikipedia: de online encyclopedie is de vijfde meest bezochte website ter wereld. Iedereen kan artikels op Wikipedia aanmaken – mits die aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen – en anderen kunnen deze artikels updaten, aanvullen en corrigeren. De afgelopen dertig dagen hebben zo’n 137.000 Wikipedianen (vrijwilligers die schrijven voor Wikipedia) meegeschreven aan de encyclopedie.

Hoewel iedereen Wikipedia kan bewerken, blijkt uit een onderzoek uit 2011 van Wikimedia Foundation (de non-profit achter Wikipedia) dat 90 procent van de Wikipedianen man is. Volgens de Wikimedia Foundation vertaalt de grote ondervertegenwoordiging van vrouwelijke editors zich in de inhoud van de encyclopedie. De encyclopedie bevat 1,5 miljoen biografieën in het Engels, maar slechts 17 procent gaat over de levens van vrouwen –  bovendien zijn deze biografieën veelal korter. 

Op 15 april schreef de BBC over een andere kloof op Wikipedia: de meeste pagina’s zijn geschreven in de talen en vanuit de perspectieven van Europa en Noord-Amerika. Dat komt omdat de meeste Wikipedianen daar gevestigd zijn, maar dat is niet de enige reden. Wikipedia-artikelen moeten verwijzen naar geverifieerde bronnen, zoals nieuwsartikelen of academische publicaties. Dat is een probleem wanneer Wikipedianen willen schrijven over onderwerpen die minder belicht worden in onderzoek en media.

José Flores, vicepresident van Wikimedia in Mexico, probeert meer inheemse talen en perspectieven toe te voegen, maar stelt dat de taalkloof niet kan worden gedicht door technologiebedrijven alleen:

Op 8 maart schrijft Margriet Oostveen in De Volkskrant dat dit ook opgaat voor de genderkloof: een probleem bij het schrijven van lemma’s over vrouwen is het ontbreken van bronnen.

Deze editors proberen de genderkloof te verkleinen

Er zijn heel wat Wikipedianen actief om de genderkloof van de encyclopedie te analyseren en te verkleinen. Sommigen werken rond de zichtbaarheid van vrouwen in specifieke interessegebieden, denk aan het schrijven van biografieën van vrouwen in de hiphop. Anderen proberen grote thema’s zo compleet mogelijk te maken. Zij vullen bijvoorbeeld het thema gezondheid aan met uitgebreide pagina’s gerelateerd aan het vrouwelijk lichaam, bijvoorbeeld over borstvoeding of menstruatie.

De Britse natuurkundige dr. Jess Wade, die verbonden is aan het Imperial College London, maakt al enkele jaren dagelijks een nieuwe Wikipediapagina aan voor een vrouw in de wetenschap. Inmiddels zijn dit er meer dan 700. In 2018 zei dr. Jess Wade in een interview met Charlie Magazine dat ze hoopt dat jongeren op Wikipedia kunnen zien dat er een grote diversiteit is aan inspirerende wetenschappers.

Hoewel de Wikimedia Foundation de inspanningen voor een eerlijkere vertegenwoordiging op Wikipedia steunt, zijn er ook editors die er niet van gediend zijn dat “social justice warriors” Wikipedia aanpassen. Soms proberen zij deze inspanningen van de encyclopedie te verwijderen, schrijft The Lily op 20 april. 

Rosie Stephenson-Goodknight, mede-oprichter van Women in Red, een vrijwilligersorganisatie die zich inzet voor meer vrouwenbiografieën op Wikipedia, stelt het duidelijk:

Waar zijn de heldinnen van de zorg?

Zoals je in onze vorige nieuwsbrief kon lezen, staan vrouwen aan het front van de Corona-crisis. Desondanks vind je nauwelijks Belgische vrouwen uit de zorg en medische wereld terug op Wikipedia, zelfs als zij heel wat naamsbekendheid hebben.

Zo hebben virologen Anne-Mieke Vandamme, Elke Wollants, Els Keyaerts en Annabel Rector nog geen Wikipedia-pagina’s, en zelfs prof. Erika Vlieghe, de voorzitter van onze expertengroep omtrent de corona-exit, ontbreekt op de online encyclopedie. Hetzelfde geldt voor vrouwen die in het verleden grote bijdragen leverden aan de gezondheidszorg. Zeven van deze vrouwen krijgen weldra eigen straatnamen in Leuven, meldt RobTV op 3 april. Wie meer over hen wil weten, vindt echter slechts twee van hen terug op de meest gebruikte online encyclopedie.

Ook June Almeida, die het eerste Corona-virus bij de mens ontdekte, ontbreekt nog op de Nederlandstalige versie van Wikipedia. Op 18 april wijdt VRT NWS een artikel aan haar verdiensten:

Maak jij vrouwen in de medische wereld mee zichtbaar?

Dr. Jess Wade heeft tijdens de Coronacrisis niet stilgezeten. Ze voegt verschillende wetenschapsters die onderzoeken hoe virussen werken en bestreden kunnen worden toe aan Wikipedia.

Maak bijvoorbeeld kennis met prof. Linsey Marr, milieu-ingenieur aan Virginia Tech die de atmosferische interacties van nanomaterialen en door de lucht overgedragen virussen bestudeert, waaronder Covid-19. Of lees de biografie van dr. Caroline Buckee, epidemioloog aan Harvard, die pionier is in het gebruik van mobiele data om virusuitbraken in kaart te brengen.

DIY workshop

Geïnspireerd door het werk van dr. Jess Wade en andere Wikipedianen? Ook jij kan een bijdrage leveren aan het zichtbaar maken van vrouwen in de medische wereld! Op 11 mei en 13 mei, telkens van 20 tot 21u, organiseert RoSa een webinar waarin je leert Wikipedia te bewerken. Niet alleen dat, je leert ook bij over boeiende vrouwen uit de medische wereld, en draagt er aan bij dat zij meer erkenning en zichtbaarheid krijgen.

Deze workshop is gratis, maar gelieve in te schrijven via selma@rosavzw.be, en dit voor 11 mei 14u. Wij sturen je op voorhand een link voor de meeting via Zoom.

In de pers:

• Filling in the gender gap on Wikipedia (Fortune, 11/03/2020)
• Wikipedia volunteers: Our best weapon against misinformation (Fast Company, 07/03/2020) 
• The sum of what? On gender, visibility, and Wikipedia (Salon, 04/01/2020) 
• Making the edit: why we need more women in Wikipedia (The Guardian, 28/11/2019) 
• Hoe Wikipedia vrouwen de geschiedenis uit schrijft (OneWorld, 20/11/2019)
• Wikipedia still hasn't fixed its colossal gender gap (Fast Company, 13/11/2019) 
• Jess Wade gaf 270 wetenschapsters een Wikipediapagina (Charlie Magazine, 02/08/2018) 
• Five amazing female scientists you've probably never heard of (The Guardian, 25/07/2018)
• Academic writes 270 Wikipedia pages in a year to get female scientists noticed (The Guardian, 24/07/2018)
• Deze vrouwen proberen de 'gender gap' op Wikipedia te dichten (NOS, 30/03/2018) 

Meer weten?

• RoSa portretten van inspirerende vrouwen en feministische rolmodellen