hier komen promoties & acties

Cultuur

Als de kunsten een weerspiegeling zijn van de samenleving, is ook de kunstensector niet immuun aan seksisme en genderongelijkheid. Dit wordt anno 2017 pijnlijk duidelijk wanneer de #MeToo-beweging in Hollywood alsook in eigen land tot stand komt in de cultuursector. Dat seksuele intimidatie en machtsmisbruik vrouwen beletten om door te breken in de kunsten is echter niet het enige probleem met een genderdimensie. Ook op vlak van positieve representatie is er nog werk aan de winkel.

Cultuur socialiseert: de beelden die in de media verschijnen, beïnvloeden hoe we de werkelijkheid begrijpen. Zo hebben ze ook invloed op onze kijk op gender. Beelden vertellen ons, vaak onbewust, iets over hoe mannen en vrouwen zich (horen te) gedragen en eruit zien, welke mogelijkheden zij hebben in het leven, welke plek in de maatschappij zij innemen. De kunstensector en de media kunnen die kijk op een negatieve manier beïnvloeden, bijvoorbeeld door eenzijdige, stereotiepe beeldvorming te verspreiden. Zo stellen de Verenigde Naties dat “stereotypen en de aanzienlijke ondervertegenwoordiging van vrouwen in de media, een belangrijke spelen rol in de vorming van schadelijke attitudes van respectloosheid en geweld tegenover vrouwen.”

Maar omgekeerd kunnen de kunsten en de media ook een belangrijke rol spelen in het doorbreken van genderstereotypen, door in te zetten op positieve en roldoorbrekende beeldvorming. Wanneer een breed scala aan mensen op positieve manier gerepresenteerd worden, beïnvloedt dat namelijk hoe we naar deze mensen kijken. Om te zorgen voor gebalanceerde beeldvorming rond gender in de media, zijn kwantiteit en kwaliteit van de representatie van belang.

  • Kwantiteit: hoe vaak worden vrouwen en mannen afgebeeld of genoemd? Hoe vaak zien we hen in een bepaalde rol, bijvoorbeeld als expert of als doorsnee burger?
  • Kwaliteit: Komen vrouwen en mannen anders in beeld? Worden er genderstereotypen gereproduceerd?

Dit geldt niet alleen voor de representatie op het vlak van gender, maar ook voor huidskleur, seksuele oriëntatie, leeftijd, fysieke beperking enzovoort. Zo zien we in de alledaagse media zelden een vrouw met een beperking in een romantische setting of een vrouw met een hoofddoek als succesvolle ondernemer. Niet alleen heeft dit schadelijk gevolgen voor hoe we nadenken over bepaalde sociale groepen, ook heeft het schadelijk gevolgen voor het zelfbeeld van personen die zichzelf zelden tot nooit positief gerepresenteerd zien in de media. Om ervoor te zorgen dat iedereen ambitieuze dromen kan koesteren, is positieve en diverse representatie in culturele beeldvorming van groot belang.

You can’t be what you can’t see Marian Wright Edelman - Amerikaanse kinderrechtenactivist

Niet alleen worden mannen en vrouwen anders weergegeven in culturele beeldvorming, ze ervaren het werken in de culturele sector ook anders. Zo bestaan er verschillen in verloning, waardering en vertegenwoordiging in machthebbende functies. In raden van bestuur van kunstinstellingen of aan het hoofd van musea zijn mannen bijvoorbeeld oververtegenwoordigd. Bovendien bleek uit een onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in de cultuursector in 2018 in Vlaanderen dat maar liefst de helft van de vrouwelijke werknemers seksueel grensoverschrijdend gedrag meemaakt. Seksuele intimidatie en machtsmisbruik vormen een groot obstakel voor vrouwen om door te breken in de kunstensector. In dit subthema bespreken we de meest opvallende tendensen op vlak van gender per artistieke discipline.


Meer lezen?

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek: