Wil je genderbewust lesgeven om alle leerlingen te stimuleren hun volle potentieel te bereiken maar weet je niet goed hoe? Hieronder lichten we toe wat genderbewust lesgeven precies voorstaat en geven we een aantal aandachtspunten mee om dit te vertalen naar je lespraktijk. Daarbij geven we ook enkele concrete tips en tricks.
Onderzoek toont aan dat leerkrachten doorgaans het belang van gendergelijkheid onderkennen en stellen hun leerlingen gelijk te behandelen, ongeacht gender. Dat deze intentie zich in de praktijk niet als dusdanig vertaalt, komt omdat we allemaal – ook leerkrachten – onbewust beïnvloed worden door dominante genderstereotypen. Hierdoor behandelen leerkrachten hun leerlingen vaak verschillend op basis van hun geslacht. Dit kan gaan van verschillende wijzen van interactie met leerlingen tot verschillende studieverwachtingen en -adviezen. Dit noemt men gender bias[1].
Bovendien is leerlingen formeel gelijk behandelen niet hetzelfde als genderbewust handelen. Gender is nu eenmaal een relevante factor die jongens en meisjes verschillend ervaren en waar je als leerkracht dus rekening mee moet houden om alle leerlingen de vrijheid te geven zichzelf ten volle te ontplooien. Daarom spreken we van genderbewust lesgeven en niet over genderneutraal lesgeven: lesgeven is een sociale praktijk die nooit neutraal kan/moet zijn.
Het woord neutraal suggereert ten onrechte dat bestaande verschillen genegeerd moeten worden, wat – net zoals genderstereotypering – resulteert in druk om leerlingen in een bepaalde richting te duwen. Een genderbewuste lespraktijk wil juist meer vrijheid vrijwaren voor alle leerlingen om hun individuele interesses te ontdekken en talenten te ontwikkelen. Hier lees je meer over de verschillende nuances tussen genderneutraal, genderbewust en andere woorden die gender als prefix gebruiken.
Genderbewust lesgeven betekent de impact van gender op de ontwikkeling van leerlingen (h)erkennen. In een genderbewuste lespraktijk is er ruimte voor verschil, maar wordt stereotypering vermeden zodat elke leerling de kans krijgt zich vrij te ontplooien.
Om genderbewust te kunnen lesgeven is de eerste en noodzakelijke stap je bewust worden van je eigen ideeën over gender en reflecteren over hoe deze al dan niet tot uiting komen in je lespraktijk. Enkel door je bewust te worden van impliciete stereotypen en vooroordelen, kan je deze doorbreken en nuanceren in je lespraktijk. In de subthema's onderwijsmaterialen en klasinteractie vind je alvast enkele aandachtspunten en concrete tips om genderbewust(er) voor de klas te staan.
[1] Els Consuegra, 2015.
Blijf je op je honger zitten of wil je je graag verder verdiepen in deze thematiek? Heb je nood aan meer uitleg en/of praktische tips? Ben geïnteresseerd in interactieve vormingen over genderbewust lesgeven? Of dacht je meer aan een langdurige begeleidingstraject in jouw school? Dat kan bij RoSa vzw! Neem zeker een kijkje bij ons aanbod en aarzel niet ons te contacteren voor een vrijblijvende offerte.
Naast vormingen brengt RoSa ook toolkits uit die leerkrachten een praktisch handvat bieden om genderbewust les te geven. In 2019 verscheen onze eerste toolkit rond gender in de kleuterklas. Deze kan je hier gratis downloaden. In 2021 volgde een toolkit rond gender in de lagere school en in de naschoolse opvang. Deze kan je hier gratis downloaden. In 2023 bracht RoSa een toolkit en een lessenpakket uit rond gender in het secundair onderwijs. De toolkit kan je hier downloaden, het lessenpakket vind je hier. Alle toolkits zijn ook op papier beschikbaar. Deze kan je gratis aanvragen via mail naar info@rosavzw.be. Geïnteresseerd in ons educatief aanbod? Schrijf je hier in op onze nieuwsbrief (max. drie mails per jaar) en blijf op de hoogte van onze nieuwe tools en projecten.