Toni Morrison

De Amerikaanse Toni Morrison (1931-2019) is gelauwerd romanschrijver, uitgever, essayist, literair critica en professor. Voor haar literaire oeuvre ontvangt ze in 1993 de Nobelprijs voor Literatuur. Haar werk wordt gezien als toonaangevend voor de Amerikaanse literatuur en onderscheidt zich door de beeldrijke manier waarop ze de ervaringen van de zwarte Amerikaanse bevolking, in het bijzonder zwarte Amerikaanse vrouwen, onderzoekt en vertaalt. Haar personages worstelen veelal met hun identiteit in een ongelijke samenleving. Gevierd voor haar kritische analyses en haarscherpe uiteenzettingen van de menselijke psyche, worden tal van haar werken beschouwd als epische klassiekers. Een van haar bekendste werken is ongetwijfeld Beloved(1987), waarvoor ze de Pulitzer Prize voor fictie toegekend krijgt. In 2012, zeven jaar voor haar overlijden, mag Morrison ook de Presidential Medal of Freedom, de hoogste civiele Amerikaanse onderscheiding, in ontvangst van nemen voor haar bijdrage aan de Amerikaanse literatuur.

Bron foto: John Mathew Smith & www.celebrity-photos.com from Laurel Maryland, USA / CC BY-SA

Biografie

Toni Morrison wordt geboren in Ontario als Chloe Anthony Wofford in een arbeidersgezin met vier kinderen. De kleine Toni is een verwoed lezer en krijgt van haar vader de liefde voor Afro-Amerikaanse volksliedjes en -verhalen mee, wat later een weerkerend element in haar eigen schrijven zal vormen.

Ze studeert letteren aan de universiteit van Howard en verandert haar naam naar Toni, omdat Chloe voor velen lastig uit te spreken blijkt. Na haar master behaald te hebben aan de prestigieuze Universiteit van Cornell geeft Morrison les aan verschillende universiteiten: van de Texas Southern University, over de Universiteit van Howard, Texas, tot de State University van New York en de gerenommeerde Universiteit van Princeton. Ook krijgt ze in 2005 een eredoctoraat van de Universiteit van Oxford. 

Ze krijgt twee kinderen uit haar huwelijk met Harold Morrison, van wie ze scheidt in 1964. Na haar scheiding verhuist ze naar Syracuse in New York en werkt ze als redacteur voor Random House, waar ze een belangrijke rol speelt in het promoten van Afro-Amerikaanse literatuur. Daarnaast is Morrison een gevierde spreker en literaire criticus.

Toni Morrison overlijdt op 88-jarige leeftijd in 2019.

Oeuvre

Toni Morrison focust in haar werk op de schade die zwarte vrouwen wordt berokkend door de constructie van vrouwelijkheid in een geradicaliseerde en ongelijke samenleving. De expressie van de zwarte vrouwelijke stem staat dan ook centraal in veel van haar boeken. Ze daagt dominante stereotypen uit die zwarte Amerikaanse vrouwen doorheen de geschiedenis opgelegd kregen, een geschiedenis getekend door slavernij, wit suprematisch racisme en patriarchaal kapitalisme.

Morrison’s debuteert in 1970 met The Bluest Eye (1970), waarin de protagonist, een zwart jong meisje, geobsedeerd raakt door alomtegenwoordige witte schoonheidsidealen.

In Sula (1973) onderzoekt Morrison de dynamiek van vriendschap en de druk van sociale normen in een gemeenschap.

In Song of Solomon (1977) gaat de mannelijke verteller op zoek naar zijn identiteit. Tar Baby (1981) exploreert conflicten tussen rassen, klassen en seksen. Beloved (1987) is gebaseerd op het ware verhaal van een weggelopen tot slaaf gemaakte vrouw die haar kind vermoordt om haar een slavenleven te besparen. De roman levert haar de Pulitzer Prize voor fictie op. Latere romans van haar pen zijn onder meer Jazz (1992), Paradise (1998), Love (2003), A Mercy (2008), Home (2012) en God Help the Child (2015). In Remember (2004) belicht de auteur de worsteling van zwarte studenten tijdens de integratie van het Amerikaanse publieke schoolsysteem.

In 1992 publiceert ze Playing in the Dark: Whiteness and the Literary Imagination, een literair kritisch essay. Heel wat van Morrison’s speeches en essays zijn verzameld in What Moves at the Margin: Selected Nonfiction (2008). Daarnaast schreef Morrison verschillende kinderboeken, waaronder Who’s Got Game?: The Ant or the Grasshopper? en Who’s Got Game?: The Lion or the Mouse? (2003), die ze schreef samen met haar zoon, Slade Morrison.

Morrison schreef ook het libretto voor Margaret Garner (2005), een opera gebaseerd op Beloved.  

Erkenning en prijzen

Doorheen haar carrière mag Morrison verschillende erkenningen en prijzen in ontvangst nemen, waaronder de Pulitzer Prijs, de Nobelprijs voor Literatuur, de Légion d’Honneur en de Presidentiële Vrijheidsmedaille. Toni Morrison’s literaire succes is te wijten aan rake analyses van de donkere kantjes van de menselijkheid, meeslepende schrijfstijl van epische proporties en ongeziene fingerspitzengefühl voor dialoog.

Meer lezen?

• Welke zijn de boeken van Toni Morrison die we moeten lezen en waarom? (VRT NWS, 07/09/2019)
  
• Een beginnersgids voor het iconische werk van Toni Morrison (VICE, 10/08/2019)
• Toni Morrison (1931 – 2019): ‘Het geweten van intellectueel Amerika’ (De Volkskrant, 06/08/2019)

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• Quiet as it’s kept: shame, trauma, and race in the novels of Toni Morrison / J. Brooks, Bouson, 2000 – RoSa-ex.nr.: GIV2 a/316
• Render me my song: African-American women writers from slavery to the present / Sandi Russell, 1990 – RoSa-ex.nr.: GIV2 m/23
• Circles of sorrow, lines of struggle: the novels of Toni Morrison / Gurleen Grewal, 1998 – RoSa-ex.nr.: GIV2 a/249
• Toni Morrison and motherhood: a politics of the heart / Andrea O’Reilly, 2004 – RoSa-ex.nr.: GIV2 a/453
• Women and race in contemporary U.S. writing: from Faulkner to Morrison / Kelly Lunch Reames, 2007 – RoSa-ex.nr.: GIV2 a/566
• Toni Morrison and the idea of Africa / Lavinia Delois Jennings, 2008 – RoSa-ex.nr.: GIV2 a/615