Eerste vrouw en eerste Afrikaan aan het hoofd van de Wereldhandelsorganisatie (WTO)
De Nigeriaanse Ngozi Okonjo-Iweala (1954-) is sinds 1 maart 2021 de zevende Directeur-Generaal van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Haar aanstelling maakt van Okonjo-Iweala zowel de eerste vrouw als de eerste Afrikaan die de positie op zich neemt.
Onderweg naar haar positie als Directeur-Generaal van de WTO bekleedt Okonjo-Iweala heel wat andere toonaangevende posten als financieel expert, econoom en internationaal ontwikkelingsdeskundige. Zo werkt ze 25 jaar lang voor de Wereldbank. Eerst als ontwikkelingseconoom, tot ze doorgroeit tot Managing Director for Operations. In deze rol, de op één na hoogste positie, is ze actief van 2007 tot 2011. In 2012 doet ze een gooi naar het presidentschap. Ze is de eerste vrouw en Afrikaan die zich kandidaat stelt om de leiding van de Wereldbank op zich te nemen. Ondanks haar sterk gesteunde campagne, moet Okonjo-Iweala uiteindelijk nipt de duimen leggen voor de Amerikaan Jim Yong Kim.
Bron foto: World Trade Organization, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Common
Okonjo-Iweala pleit voor handel en investeringen ten voordele van ontwikkelingshulp en staat daarnaast vooral bekend als een gedegen onderhandelaar met een blik die zoveel mogelijk gefocust is op de toekomst. In de woorden van de WTO:
“She is a skilled negotiator and has brokered numerous agreements which have produced win-win outcomes in negotiations. She is regarded as an effective consensus builder and an honest broker enjoying the trust and confidence of governments and other stakeholders.”
Tot tweemaal toe treedt Okonjo-Iweala op als Minister van Financiën van haar geboorteland, Nigeria (2003-2006 en 2011-2015). Ze bekleedt de positie langer dan eender welke voorganger of opvolger. In de zomer van 2006 neemt Okonjo-Iweala tijdelijk de functie van Minister van Buitenlandse zaken op zich. In beide ministeriële posities is ze de eerste vrouw. De kernpunten in het beleid van Okonjo-Iweala: het reduceren van de staatsschuld, corruptie tegengaan, transparantie bewerkstelligen (en garanderen naar de toekomst) en inpikken op technologische evoluties die het financiële overheidsbeleid mee kunnen ondersteunen.
Okonjo-Iweala is een tijd lang voorzitter van de raad van bestuur bij Global Alliance for Vaccines and Immunization (Gavi) (2016-2020) alsook bij de African Risk Capacity Group van de Afrikaanse Unie (AU) (2014-2020). Daarnaast fungeert ze een tijd als medevoorzitter van de Global Commission on the Economy and Climate, als lid van de raad van bestuur van Twitter en als senior adviseur van Lazard, een prominent bedrijf inzake financiële services.
Tijdens de coronapandemie neemt Okonjo-Iweala de rol op als COVID-19 special envoy, voor zowel de Afrikaanse Unie als de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Bij de AU bestaat haar rol er vooral in om internationale financiële steun te mobiliseren voor de strijd tegen het virus. Voor de WHO trekt ze mee aan de kar om de toegang te versnellen tot materialen nodig in de strijd tegen COVID-19.
Momenteel treedt Okonjo-Iweala, naast haar leidinggevende functie bij WTO, ook op als distinguished fellow voor het Africa Growth Initiative (AGI) van het gerenommeerde Amerikaanse onderzoeksinstituut Brookings. Het AGI vormt een belangrijk onderdeel van hun Global Economy and Development program. Bij het Nelson Mandela African Institution of Science and Technology (NM-AIST) is ze betrokken als voorzitter van de raad van bestuur.
Reeds in haar studies excelleert Okonjo-Iweala. Ze behaalt met grootste onderscheiding haar bachelordiploma economie aan de gerenommeerde Universiteit van Harvard (1976). Aan het evenzeer befaamde Massachusetts Institute of Technlogy (MIT) vervolledigt ze een doctoraat met een specialisatie in regionale economie en ontwikkeling, wat haar sinds 1981 officieel Dr. Okonjo-Iweala maakt.
Nationale en internationale erkenning voor Okonjo-Iweala blijven niet uit. Zo reikt het Devex Development Communications Network in 2016 de Power with Purpose Award uit aan haar. Datzelfde jaar levert Okonjo-Iweala de Global Fairness Award op van het gelijknamige initiatief. In 2017 ontvangt ze de Madeleine K. Albright Global Development Award van het Aspen Institute, de Women's Economic Empowerment Award van WEConnect International en de Vanguard Award van de Amerikaanse Howard University. In 2020 mag ze zowel de International Service Award van de World Affairs Councils of America alsook de Aminu Kano Award for Leadership in ontvangst nemen. In 2021 eert de United Nations Foundation Okonjo-Iweala met hun Global Leadership Award. En dan hebben we waardering van voor het jaar 2016 nog niet eens in rekening genomen.
Zo goed als altijd wordt Okonjo-Iweala opgenomen in lijsten van ‘meest invloedrijke personen’. Een selectie:
Daarnaast treedt Okonjo-Iweala sinds 2020 op als Angelopoulos Global Public Leader voor de John F. Kennedy School of Government (Universiteit van Harvard), is ze sinds 2019 Fellow of the American Academy of Arts and Sciences en heeft ze eredoctoraten aan meer dan vijftien verschillende universiteiten achter haar naam staan.
In eigen land geldt Okonjo-Iweala als Commander of the Federal Republic (CFR), een derdegraads titel van nationale eer. Ondanks haar sterk internationaal georiënteerd parcours, draagt Okonjo-Iweala waar mogelijk ook bij aan het uitbouwen van de faciliteiten en kansen in haar geboorteland. Ze is oprichter van de eerste opinie-onderzoeksorganisatie van Nigeria (NOI-Polls) en co-oprichter van het in Nigeria gevestigde Center for the Study of Economies of Africa (C-SEA). Sinds een aantal jaar mag Ngozi Okonjo-Iweala zich Amerikaans burger noemen, dat doet echter niets af aan de trots die ze voelt om Nigeriaan te zijn.
Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, is Okonjo-Iweala ook auteur van verschillende publicaties over financiën, economie en ontwikkeling. Een selectie boeken:
In haar traject is Okonjo-Iweala zich bewust van het feit dat ze posities bereikt en functies bekleedt die niet standaard zijn voor vrouwen en dat ze opereert in een vakgebied waar de visie of insteek van vrouwen lang uitbleef. Okonjo-Iweala tracht waar mogelijk dan ook die bredere blik mee te nemen in haar beleid en aanpak. Zo sprak ze bij haar aanstelling als Directeur-Generaal van de WTO: