Elizabeth Hazen & Rachel Brown
Een duo dat zorgt voor een baanbrekende overwinning op schimmelziekten
Van storend tot ronduit levensbedreigend, schimmels hebben de gezondheid van mensen altijd op de proef gesteld. De ontdekking van penicilline in 1928 leidde tot méér schimmelinfecties. Schimmels waren zelfs een belangrijke doodsoorzaak en veroorzaakten infecties die het centrale zenuwstelsel aantastten. Vooral in de Tweede Wereldoorlog hadden zowel soldaten als burgers hieronder te lijden. Er bestond eenvoudigweg geen goede remedie.
De ontwikkeling van het medicijn Nystatin vlak na de oorlog, in 1948, was dan ook de grootste medische doorbraak sinds de ontdekking van penicilline. Terwijl penicilline het eerste veilige en doeltreffende middel was tegen schadelijke bacteriën, betekende Nystatin hetzelfde voor de bestrijding van schimmelinfecties.
De ontdekking ervan was één van de meest merkwaardige episodes in de medische geschiedenis. Ze gebeurde door twee Amerikaanse vrouwen: Elizabeth Lee Hazen (1885-1975) en Rachel Fuller Brown (1898-1980) én de samenwerking gebeurde grotendeels op afstand. We schetsen hier kort hun samenwerking.
De zoektocht naar een chemicus
Na het behalen van haar doctoraatsgraad aan de Columbia University kan Elizabeth Hazen in 1931 als microbioloog aan de slag in het New York State Department of Health, een instituut dat op dat moment onderzoeksvrijheid aanmoedigt en vrouwen verwelkomt. Al snel staat Hazen er aan het hoofd van de Bacterial Diagnosis Laboratory. In 1944 neemt ze een ambitieus onderzoek naar schimmels onder haar leiding. Ze wil een medicijn ontwikkelen tegen verschillende soorten. Naarmate het onderzoek vordert merkt Hazen dat ze de hulp van een chemicus nodig heeft. Er wordt uiteindelijk gekozen voor een chemicus: Rachel Fuller Brown. Deze laatste woont op dat moment echter in Albany, New York, een stad op net geen drie uur autorijden van New York City, waar Hazen gevestigd is.
Het duo Hazen-Brown
De succesvolle samenwerking tussen Hazen in New York City en Brown in Albany is enkel mogelijk door de efficiëntie van de postdiensten in de Verenigde Staten van de jaren ’40. In haar New Yorkse labo kweekt Elisabeth Hazen organismen uit bodemstalen en test of ze in staat zijn om schimmels te bestrijden. Telkens wanneer dit het geval is, stuurt ze zo’n kweeksel op naar Rachel Brown in Albany. Brown op haar beurt isoleert dan het actieve bestanddeel in het kweeksel. Nadien stuurt Brown het actieve ingrediënt terug naar Hazen, die het opnieuw test tegen de schimmels. Als ze de test doorstaan, test Hazen ten slotte of ze giftig zijn voor dieren (en zo ook voor mensen). Zo worden gedurende maanden honderden bodemstalen uitgewisseld.
Helaas blijken bijna alle schimmelbestrijdende bestanddelen zeer giftig voor dieren. Behalve eentje, dat oorspronkelijk uit de bodem komt van het grondgebied van vrienden van Hazen. Bovendien blijkt het ook werkzaam tegen maar liefst veertien andere soorten schimmels, bovenop de twee soorten waarvoor het getest is. Brown zuivert het bestanddeel in kristallen, en het geneesmiddel is ontwikkeld. Hazen en Brown geven het wondermiddel de naam Fungicidin, maar die naam blijkt al in gebruik. Daarop herdopen ze het tot Nystatin, naar het NY State Department of Health, de instelling die het onderzoek mogelijk heeft gemaakt. Beide vrouwen krijgen er een patent op in 1957.
Hazen en Brown zijn erin geslaagd een medicijn te ontwikkelen dat tot op vandaag onder verschillende merknamen gebruikt wordt in de geneeskunde. Maar ook daarbuiten bewijst het middel zijn nut: bij bomen aangetast door schimmels, bij de restauratie van kunstwerken met waterschade, …
De twee blijven samenwerken tot aan het einde van hun carrière. Beide vrouwen worden tijdens en na hun loopbaan overladen met prijzen. Opmerkelijk is dat ze zelf geen financieel voordeel uit hun vondst hebben gehaald. Ze investeerden al hun royalties in het Brown-Hazen Research Fund dat studie-en onderzoeksbeurzen toekent aan biomedici, en vrouwen aanmoedigt om aan wetenschap te doen. Op de vraag waarom ze er niet voor kozen om zelf van hun winst te genieten, antwoordde Brown simpelweg: “If you have enough, why should you want more?”.
Aanraders uit de RoSa-bibliotheek
- Women pioneers of medical research: biographies of 25 outstanding scientists / King-Thom Chung, 2010 - RoSa ex.nr.: V3/526
- Mothers of invention: from the Bra to the Bomb: forgotten women & their unforgettable ideas / Ethlie Ann Vare & Greg Ptacek, 1989 - RoSa ex.nr.: T/303