Paritaire democratie: wat en waarom?

Paritaire democratie

Streven naar een paritaire democratie is streven naar een evenwichtige samenstelling van alle besluitvormingsorganen. Zowel mannen als vrouwen moeten in gelijke mate vertegenwoordigd zijn bij het nemen van beleidsbeslissingen die hen aanbelangen.

Zelfs al hebben vrouwen en mannen gelijke politieke rechten, en zijn er individuele vrouwen die belangrijke politieke functies vervullen, vrouwen als groep zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in de politieke besluitvormingsprocessen.

Paritaire democratie impliceert:

• erkenning van de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen
• een democratisch en rechtvaardig politiek systeem
• gelijke rechten, verantwoordelijkheden en macht voor mannen en vrouwen

Argumenten voor een paritaire democratie

Democratie

Iets meer dan de helft van de Belgische bevolking bestaat uit vrouwen. In een democratie zou het aantal mannen en vrouwen in de politieke besluitvorming een afspiegeling moeten zijn van de bevolkingssamenstelling.

Ervaringsdeskundigen

In landen waar meer vrouwen politieke mandaten uitoefenen, is er meer aandacht voor vrouwvriendelijke punten. Het lijkt logisch dat diegenen die geconfronteerd worden met bepaalde problemen, sneller geneigd zullen zijn deze problemen ook structureel aan te pakken. Combinatie arbeid-zorg, reproductieve rechten, geweld tegen vrouwen,... zijn thema's die vaak door vrouwen op de politieke agenda worden geplaatst en gehouden.

Diversiteit

Vrouwen zouden meer resultaatsgericht zijn, er een andere vergadercultuur op nahouden,... Kortom, zij gaan soms anders te werk dan mannen. Deze confrontatie kan boeiend zijn. Een evenwichtige deelname van mannen en vrouwen kan leiden tot een diversiteit van ideeën, waarden en gedragspatronen die de besluitvorming enkel ten goede kunnen komen.

Maximaliseer je kansen

Uiteraard leidt een evenwichtige deelname tot een betere invulling van het aanwezige potentieel. De kans om de ‘meest bekwame’ persoon te vinden, wordt met andere woorden veel groter.

Invloed van een paritaire democratie

Pariteit is uiteraard een doel op zich, in de naam van democratie, rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid.

Zijn er daar bovenop ook verschillen merkbaar wanneer er meer pariteit is in politieke besluitvorming?

Verwacht wordt dat de aanwezigheid van meer vrouwen zou leiden tot veranderingen in de politieke cultuur en in de inhoud van het beleid. Politica's zouden een beter inzicht hebben in wat belangrijk is voor vrouwen. Zaken die vrouwenbelangen ten goede komen zouden sneller op de politieke agenda geplaatst worden.

Het antwoord is niet zo eenduidig.

Onderzoek wijst uit dat een aantal zaken een rol spelen:

• Ideologie van de partij:
  het partijstandpunt weegt meestal zwaarder door dan een uniforme vrouwenagenda, al zijn hier ook uitzonderingen op geweest.
• Profiel van de politica's:
  niet alle politica's wensen zich op vrouwenthema's te profileren en/of beschouwen zichzelf als 'feministe'
• Kritische massa:
  om te wegen op de politieke agenda moet het aantal vrouwen groot genoeg zijn. Men noemt dit de kritische massa, deze wordt meestal op 30% gelegd. Onderzoek wijst echter niet eenduidig op een rechtstreeks verband tussen kritische massa en vrouwvriendelijk beleid.
• Vrouwenbeweging en vrouwennetwerken:
  ondersteuning van de vrouwenbeweging en de aanwezigheid van vrouwennetwerken in de politiek besluitsorganen blijken belangrijke randvoorwaarden voor het realiseren van beleid ten voordele van vrouwen.

Globaal gesproken zijn de effecten van een grotere vrouwelijke vertegenwoordiging merkbaar in het aanbrengen van nieuwe agendapunten, een vrouwvriendelijker sociaal beleid en wetgeving, in de evoluerende normen in politiek gedrag en een nieuw vocabulaire in het politiek taalgebruik. In parlementen met meer vrouwen komt meer vrouwenwetgeving tot stand.

Waarom?

Een pariteit bereiken blijkt een zeer moeizaam proces te zijn. Vrouwen botsen ook vandaag nog op de gekende drempels: het combineren van een politieke ambities met gezinsleven, ondanks maatschappelijk engagement in het verenigingsleven niet doordringen tot bestuursfuncties, mindere zichtbaarheid van vrouwelijke kandidaten,...

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek

• The Oxford handbook of gender and politics / Georgina Waylen (e.a.), 2013 - RoSa ex.nr.: FII b/1400
• Gender and political recruitment: theorizing institutional change / Meryl Kenny, 2013 - RoSa ex.nr.: FII b/1352
• The impact of gender quotas / Susan Franceschet (e.a.), 2012 - RoSa ex.nr.: FII c/160
• Enkele reflecties over de impact van vrouwen op politiek en beleid / Karen Celis - In: Vrouwenraad, nr 3, 2008
• Politics, gender, and concepts: theory and methodology / Gary Goertz (ed), 2008 - RoSa ex.nr.: FII p/491
• Women, Power and Politics / Anne Stevens, 2007 - RoSa ex.nr.: FII b/1090

• De macht van het geslacht. Gender, Politiek en Beleid in België / Karen Celis & Petra Meier, 2006 - RoSa ex.nr.: FII b/994
• Paritaire democratie: een ongrijpbare droom of toekomstbeeld? / Bert Coryn, 2006 - RoSa ex.nr.: FII b/1384
• Gerokt en Gemazeld in de politiek / Brigitte Rys, 2005 - RoSa ex.nr.: FII f/27
• Vrouwen vertegenwoordigd, Wetstraat gekraakt? Representativiteit feministisch bekeken / Petra Meier & Karen Celis, 2004 - RoSa ex.nr.: FII b/929
• What is parity democracy after all?: the participation of women and men in social organisation / Ana Coucello, 2001 - RoSa ex.nr.: FII g/771