Vanessa Nakate
A Bigger Picture: My Fight to Bring a New African Voice to the Climate Crisis
London: One Boat , 2021. 243 p.
Oeganda / climate changes / milieu / racisme / intersectionaliteit / ervaringen
RoSa-ex.nr.: FII o/61
Al in de inleiding van het boek wordt duidelijk waarop klimaatactivist Vanessa Nakate alludeert met de titel an haar boek A Bigger Picture. Op een persconferentie in het kader van het World Economic Forum (WEF) in Davos van 2020 is Nakate op een gegeven moment de enige Afrikaanse activist. Ze neemt er actief deel aan de gesprekken en poseert tijdens de fotoshoot met andere activisten. Wanneer er later die dag over de persconferentie bericht wordt, klopt er iets niet aan de foto bij de berichtgeving. Nakate, de enige activist van kleur, is uit de foto geknipt.
Ook in het bijgevoegde artikel staat er geen enkele vermelding van haar naam of bijdrage. “Does that mean I have no value as an activist or the people from Africa don’t have any value at all?” vraagt ze zich vervolgens af op sociale media.
Deze racistische erasure raakt Nakate des te harder in het kader van de strijd die ze voert als klimaatactivist: het Afrikaanse continent veroorzaakt amper 2 tot 3% van de energiegerelateerde globale CO2-uitstoot, maar draagt wel het merendeel van de kosten en de negatieve gevolgen van die uitstoot (en de erdoor veroorzaakte opwarming van de aarde).
Nakate’s ervaring blijkt geen uniek of zeldzaam gegeven. Al gauw komt reactie na reactie op haar sociale media post van mensen die zich herkennen in het verhaal. Het verandert voor Vanessa Nakate, meer dan welke andere gebeurtenis, de richting van haar activisme.
Vanessa Nakate gaat in haar boek in op racisme, maar richt zich evenzeer op de rol van seksisme en genderongelijkheid als het gaat om het klimaat. Geen klimaatrechtvaardigheid zonder genderrechtvaardigheid, is haar conclusie.
In haar relaas benadrukt de auteur het belang van onderwijs voor meisjes. Hoe kunnen we anders vrouwen aan de beslissingstafel krijgen?
Nakate onderbouwt haar overtuigingen en persoonlijke ervaringen waar mogelijk met de nodige onderzoeksresultaten. Zo verwijst ze naar Project Drawdown, een non-profit organisatie die oplossingen voor de klimaatcrisis tracht te kwantificeren. Dit project plaatst onderwijs voor meisjes op de vijfde plaats van de meest effectieve maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan, na onder meer windmolens op land en het reduceren van voedselverspilling).
Vervolgens beklemtoont de auteur, naast het belang van toegang tot onderwijs, ook een kritische blik op wat wordt onderwezen. Wat leren we kinderen en jongeren over de klimaatverandering? Blijft het een verhaal over de toekomst, of wordt er beseft en erkend dat die crisis al gaande is? Ligt de nadruk op informeren of op aanzetten tot actie? En waarom horen jongeren pas vaak op het einde van het secundair onderwijs het woord ‘klimaat’ aan bod komen?
Nakate is zich verder ook bewust van specifieke drempels die er wereldwijd bestaan voor meisjes en vrouwen om klimaatactivist te worden en ‘de straat op te gaan’. Over haar eigen ervaring vertelt ze:
In A Bigger Picture vertelt Vanessa Nakate haar persoonlijke verhaal. Hoe is ze klimaatactivist geworden? Wat bracht haar in 2020 naar het World Economic Forum in Davos? Wat zijn haar voornaamste drijfveren om actie te voeren? Maar evenzeer: wat acht ze nodig om tot oplossingen te komen? Vanessa Nakate wil met dit boek inspireren. Liefst iedereen, maar vooral meisjes en jonge vrouwen, zwarte mensen, inwoners van het Afrikaanse continent en andere gemarginaliseerde stemmen in het klimaatdebat.
De auteur wil met dit boek individuen en groepen die niet gehoord worden, maar zeker ook hun bondgenoten en eventuele criticasters enthousiasmeren en hen sterken in de erkenning van het belang van diverse perspectieven. Evenzeer wil ze concreet toepasbare handvaten aanleveren die mensen ook effectief aan de slag doen gaan.
Het boek leest erg vlot en enthousiasmeert om mee(r) in actie te schieten, niet alleen voor de klimaatzaak, maar ook wat betreft de stigmatisering en uitsluiting van stemmen die in dat debat tot nu toe (vaak) genegeerd of over het hoofd worden gezien.
De Oegandese Vanessa Nakate is een gelauwerd klimaatrechtvaardigheidsactivist. Ze is oprichter van Youth for Future Africa en de Rise Up Movement. Daarnaast staat ze aan de wieg van het Vash Green Schools project, dat scholen in Oeganda helpt om over te stappen naar het gebruik van hernieuwbare energie. Eén van de doelen van het project is om zonnepanelen te installeren bij de meer dan 24.000 Oegandese scholen. Daarnaast stond Nakate aan het roer bij de opstart van de Save Congo Rainforest Campagne. Ze mag zich ook de eerste Oegandese Fridays For Future (FFF) vertegenwoordiger noemen. Deze internationale, door jongeren geleide organisatie organiseert sinds 2018 wereldwijd stakingen voor het klimaat. In 2020 benoemde de Verenigde Naties (VN) Vanessa Nakate tot Young Leader for the Sustainable Development Goals (SDG’s). Momenteel is ze ook actief als goodwill ambassadeur voor UNICEF, het Kinderfonds van de VN.