Jaarverslag 2022 Belgische Zorgcentra na Seksueel Geweld
Meer dan de helft van slachtoffers die hulp zoeken zijn leerling of student
Nieuwe cijfers over de Zorgcentra na Seksueel Geweld tonen aan dat steeds meer slachtoffers van seksueel geweld hun weg vinden naar de Belgische Zorgcentra na Seksueel Geweld (ZSG). Het aandeel schoolgaande kinderen en studenten stijgt naar meer dan de helft van het aantal slachtoffers die zich aanmelden. Deze schokkende cijfers bevestigen de belangrijke rol die de zorgcentra op zich nemen en leiden ertoe dat Staatssecretaris voor Gendergelijkheid, Gelijke Kansen en Diversiteit Marie-Colline Leroy een voorstel zal indienen voor extra middelen om vier nieuwe zorgcentra te kunnen opstarten. Daarnaast komt er dit najaar nog een sensibiliseringscampagne rond seksueel geweld en de rol van de zorgcentra. Deze zomer zullen Plan International en Plan Sacha sensibiliseringscampagnes voeren op festivals en in het najaar op campussen van universiteiten, hogescholen en kunstscholen.
In 2021 vingen de Belgische Zorgcentra na Seksueel Geweld 1662 slachtoffers op. In 2022 steeg het aantal slachtoffers naar 3287. Dagelijks meldden zich in 2022 gemiddeld negen mensen aan in een zorgcentrum. Gespreid over de jaren 2017 - 2022 was meer dan 90% van de slachtoffers vrouw, meer dan 90% van de daders een man. In meer dan 60% van de gevallen was de dader een bekend persoon ((ex-)partner, familie of huisgenoot, kennis). Meer dan 70% van de slachtoffers kwam naar het ZSG in de eerste zeven dagen na het incident. 24 jaar was de gemiddelde leeftijd van de slachtoffers. Bijna een derde van de slachtoffers was minderjarig. Tussen 2017 en 2022 was 47,8% van de slachtoffers die zich bij een ZSG aanmelden leerling of student. In 2022 klom dat aantal naar meer dan 50%. Dit is een greep uit de schokkende cijfers die naar voren komen in de resultaten van 2017 tot 2022, opgemaakt door het NICC, in opdracht van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) en de Staatssecretaris voor Gendergelijkheid, Gelijke Kansen en Diversiteit.
Nood aan vier bijkomende zorgcentra na seksueel geweld
Deze cijfers tonen het belang aan van de Belgische ZSG en zetten staatssecretaris Marie-Colline Leroy ertoe aan om vanaf 2024 een bijkomend budget aan te vragen tijdens de begrotingsonderhandelingen voor de opening van vier bijkomende ZSG in Halle-Vilvoorde, Eupen, Bergen en Waals-Brabant: “Uit de praktijk blijkt dat het geografische werkingsgebied van het parket de meest doeltreffende manier is om een ZSG te organiseren. En daar gaat het hem om: hoe kunnen we de mensen die net iets verschrikkelijks hebben meegemaakt zo goed mogelijk opvangen? En hoe kunnen we er tegelijk voor zorgen dat zoveel mogelijk slachtoffers bereid zijn een klacht in te dienen? Het verzoek voor bijkomende zorgcentra komt van mensen die in het veld werken, en is een verzoek dat ik ten volle steun.”
Operatie Toestemming en grootschalige nationale sensibiliseringscampagne
Daarnaast zijn op vraag van de staatssecretaris en in samenwerking met het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen Plan International en Plan Sacha gestart met ‘Operatie Toestemming’. Beide organisaties staan in voor de organisatie en uitvoering van informatiesessies en acties op het terrein met als doel het bewustzijn over instemming en seksueel geweld te vergroten en om de zichtbaarheid van de Belgische Zorgcentra na Seksueel Geweld te verhogen op festivals, feestjes en op universiteitscampussen, hogescholen en kunstscholen. Deze actie maakt deel uit van het Nationaal Actieplan tegen Gendergerelateerd Geweld (NAP) 2021-2025, dat tot doel heeft een geïntegreerd, alomvattend en inclusief beleid in te voeren om gendergerelateerd geweld effectief en radicaal te bestrijden en echte gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bereiken.
In het najaar van 2023 wordt er een grootschalige, nationale campagne opgestart, eveneens onder de vleugels van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen om de Belgische zorgcentra meer bekendheid te geven, zodat slachtoffers en zij die hen bijstaan weten waar ze terecht kunnen. Die campagne zal zich in het bijzonder richten op minderjarigen (een derde van de slachtoffers is minderjarig), jongeren (gemiddelde leeftijd is 24 jaar) en mensen zonder papieren (bijzondere kwetsbare groep met nog te weinig kennis over zorgcentra).
De slachtoffers verdienen de zorgen die ze nodig hebben
"We willen we inzetten op sensibilisatie met Operatie Toestemming, en de sensibiliseringscampagne die zal starten in het najaar. We kijken hierbij de rauwe cijfers in de ogen: een derde van de slachtoffers is minderjarig, de gemiddelde leeftijd van de slachtoffers bedraagt 24 jaar. De slachtoffers verdienen de zorgen die ze nodig hebben: de zorgcentra plaatsen de slachtoffers en hun noden centraal wat de verwerking van hetgeen gebeurd is, vooruit helpt. We willen dat meer mensen op de hoogte zijn dat er Zorgcentra na Seksueel Geweld bestaan, plaatsen waar ze terecht kunnen voor een holistische opvang en waar hun noden en zorgen centraal staan. Tot slot wil ik ook iedereen bedanken die mee aan de oorsprong van de zorgcentra heeft gestaan en alle mensen die vandaag op en rond de zorgcentra werken: zij leveren essentieel werk en maken echt het verschil voor de slachtoffers en hun naasten.”
Nieuwe website zsg.belgium.be
Vanaf dinsdag 11 juli gaat de nieuwe website zsg.belgium.be online. Op deze website kunnen slachtoffers, hun steunfiguren en professionals terecht voor meer info over seksueel geweld en het werk van de zorgcentra. Slachtoffers kunnen er via de hulpzoeker informatie vinden over wat de Zorgcentra voor hen kunnen betekenen, naargelang hun leeftijd en het moment waarop het seksueel geweld heeft plaatsgevonden. Ook de coördinaten van de verschillende zorgcentra staan er vermeld. Via de website zullen regelmatig cijfers beschikbaar worden gesteld en kunnen de verschillende publicaties (zoals de gids voor slachtoffers en deze voor steunfiguren) worden gedownload.
Een Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) is een uniek multidisciplinair samenwerkingsverband tussen een ziekenhuis, de politie en het parket. In een ZSG kunnen slachtoffers van seksueel geweld alle hulp krijgen die ze nodig hebben, gratis, 24 uur per dag, 7 dagen per week, op één plek. Het personeel, bestaande uit forensisch verpleegkundigen en psychologen, is speciaal opgeleid om slachtoffers van seksueel geweld holistische medische, forensische en psychologische zorg te bieden. Als een slachtoffer een klacht wil indienen, komt een zedeninspecteur ter plaatse om een opgenomen verhoor af te nemen.
Woordvoerder van de Staatssecretaris en contactpersoon voor de pers: Inge Jooris - 0475 80 04 87
Meer weten?
- Jaarverslag 2022 Zorgcentra na Seksueel Geweld
- Infofiche Zorgcentra na Seksueel Geweld
- Infographic Hoe reageer je op geweld?
- Factsheet Zorgcentra na Seksueel Geweld (cijfers 2017-2022)