hier komen promoties & acties

17.09 | Good practices in de sport

RoSa vzw stuurt elke twee weken een unieke nieuwsbrief uit waarbij een specifiek gendergerelateerd thema wordt uitgelicht of de genderdimensie van een actueel thema wordt geanalyseerd. Deze week: good practices in twee van de grootste mannenbastions in de sportwereld - voetbal en wielrennen.

Gepubliceerd op 17/09/2020

Flo Karr N Cj0Z Blia Ak Unsplash Copy

Bron foto: Flo Karr op Unsplash

Terug naar de sportclub

September betekent voor velen “terug naar school”, maar evengoed keren in  deze periode heel wat mensen “terug naar de sportclub”.  Ook de sportcompetitie gaat weer van start of schakelt een tandje hoger. Ondanks de reële angst voor de impact van de coronacrisis op de participatiekansen, maar ook de financiële en professionele omkadering van meisjes en vrouwen in de sport, is het hoopgevend dat er sinds maart 2020 heel wat tendensen, campagnes en initiatieven waar te nemen zijn die gendergelijkheid in de sport promoten, bespreekbaar maken of zelfs weten te realiseren. In deze Pers:pectief zoomen we in op good practices in het voetbal en het wielrennen, niet omdat er elders geen good practices te vinden zijn (integendeel!), maar omdat beide sporten tot op heden twee van de grootste mannenbastions blijven, ondanks hun populariteit wereldwijd.

VOETBAL

Internationale inspiratie

Gelijke verloning in Brazilië en Engeland

Wanneer we ruim twee jaar geleden bij RoSa onze nieuwsbrief aan het voetbal wijdden, werd de sport gebuisd op vlak van gelijke verloning, hoewel landen als Nieuw-Zeeland in 2018 en Noorwegen in 2017 toen al toonden dat het ook anders kon. In de jaren die volgden, voegde enkel Australië zich in 2019 bij dit select clubje. En sinds kort dus ook Engeland (januari 2020) en Brazilië (september 2020).

In aantal is dat amper groot nieuws te noemen, maar daar waar Nieuw-Zeeland en Australië nauwelijks grootmachten in het vrouwenvoetbal (en zelfs mannenvoetbal, wat dat betreft) zijn, en Noorwegen dat eigenlijk alleen bij de vrouwen is, zijn Brazilië (FIFA-8) en Engeland (FIFA- 6) twee landen die zowel in het mannenvoetbal als in het vrouwenvoetbal aan de top meedraaien. Wat betekent dat concreet? Waar “gelijk loon” in Nieuw-Zeeland eerder symbolische waarde heeft, is het wel degelijk significant dat net de Braziliaanse en Engelse voetbalbond bewust kiezen voor (een zekere mate van) gelijke verloning voor hun nationale vrouwen- en mannenteam. Ook het voorbeeld van Australië mag niet onderschat worden: het team is aan een sterke opmars bezig en rankt momenteel zelfs hoger dan Brazilië (FIFA-7). In Nederland (FIFA-4) kozen ze in de loop van 2019 voor een oplopend systeem waarbij de premies tegen 2023 gelijkgesteld moeten zijn.

Dat de strijd voor gelijk loon niet overal van een leien dakje loopt, wordt duidelijk in het verhaal van de Amerikaanse vrouwenploeg. Het team dat al jaren aan de top staat van het vrouwenvoetbal (en in sé veel meer prijzen in de wacht sleept dan hun mannelijke tegenhanger) is momenteel nog steeds in een zware juridische strijd voor gelijk loon verwikkeld.

 Gelijk loon is niet altijd gelijk

Belangrijk om op te merken, is dat "gelijk loon" niet altijd hetzelfde inhoudt. Voetbalbonden bieden - eventueel na collectief overleg met de betrokken spelersvakbonden - op diverse manieren zogenaamde “gelijke verloning” aan.

Zo wordt in Nieuw-Zeeland in 2018 gekozen voor loonpariteit op vlak van vier aspecten:

  1. Gelijke wedstrijdpremies
  2. Gelijk prijzengeld
  3. Dezelfde rechten met betrekking tot het gebruik van foto’s en afbeeldingen
  4. Dezelfde reisarrangementen

Noorwegen gaat een stap verder en stelt ook het jaarlijkse salaris (5) van de internationals gelijk. In Australië kiest men in 2019 voor een systeem waarbij spelers van de nationale ploeg in drie rangen worden ingedeeld, met een minimumloon en een maximumloon in lijn met het systeem bij de mannen. De spelers krijgen daarnaast een gelijkaardig percentage van de inkomsten die hun nationale team oplevert. Tot slot zullen de spelers van beide teams 40% van het prijzengeld kunnen opstrijken dat de FIFA aan een nationale voetbalbond uitbetaalt bij WK-optredens.

Daar blijft echter een opmerkelijke kloof tussen de vrouwen en de mannen, omdat de FIFA zelf geen gelijke bedragen toepast... Er is veel meer geld gemoeid met het WK voor mannen dan het WK voor vrouwen, ook wat betreft het prijzengeld. De nationale spelersvakbond van Australië lanceert in 2019 een campagne om dit aan te kaarten. Ze krijgen al snel bijval van de internationale spelersvakbond (FIFPRO) die momenteel onderhandelt met de FIFA om de ongelijke verloning tussen mannen en vrouwen aan te pakken, maar voorlopig zonder gevolg.

Australië is het eerste land dat niet enkel naar zijn nationale teams kijkt. Ook het minimumuurloon in de nationale vrouwencompetitie wordt gelijkgesteld met het minimumuurloon in de nationale mannencompetitie. Begin 2020 volgen hierover richtlijnen in de Engelse competitie, al verschillen die van de regeling bij de mannen. Door een minimumloon aan speelsters toe te kennen, kunnen ze een “profstatuut” aannemen, waardoor ze niet langer genoodzaakt zijn nog een job naast het voetbal uit te oefenen. De Engelse internationals kunnen verder rekenen op gelijke wedstrijdpremies en bonussen voor matchen buiten de belangrijke tornooien (waar er wel een verschil blijft bestaan). Brazilië opteert voor gelijke dagelijkse verloning voor spelers wanneer ze worden opgeroepen voor de nationale ploeg en voor gelijk prijzengeld. Het prijzengeld bij WK-optredens wil de bond “proportioneel gelijk” trekken, maar ook zij “blijven aan de bedragen van FIFA gebonden”.

Pernille Harder, de bestbetaalde voetbalster ooit?

Dat Engeland flink investeert in het vrouwenvoetbal zien we niet alleen in de overeenkomst inzake gelijk loon voor het nationale elftal. Ook het transfernieuws van deze zomer toont dat Engelse clubs er ten volle voor willen gaan. Zo sijpelde de afgelopen weken het nieuws binnen dat onder meer de Amerikaanse internationals Christin Press en Tobin Heath Manchester United komen vervoegen, terwijl hun collega’s in de VS Sam Mewis en Rose Lavelle de overstap naar Manchester City maken. City haalt bovendien op de valreep de Engelse international en “de beste verdediger ter wereld” Lucy Bronze terug naar huis. Zij trekt de deur bij het Franse Lyon na drie jaar – en drie Champions league titels – achter zich dicht. Tottenham Hotspurs pakt dan weer uit met een ware stunt door de Amerikaanse topspits Alex Morgan aan te trekken. Zij beviel in mei nog van een dochter, maar wil er vier maanden later staan bij de start van de Engelse Women’s Super League.

Chelsea wist een andere absolute topper op het veld te strikken. De Deense middenvelder Pernille Harder maakt de overstap van het Duitse Wolfsburg naar de Engelse topclub voor een recordbedrag van 300.000 euro. Ze zal daarnaast naar schatting 170.000 euro per jaar verdienen, wat haar de best betaalde speelster ooit maakt. Een peulschil, zo oordeelt ook redacteur bij Sport/Voetbalmagazine, Frédéric Vanheule: “Dat bedrag op jaarbasis blijft bijzonder bescheiden, als je weet dat veel van de sterren uit de Engelse mannencompetitie 170.000 euro per week (!) incasseren”.

Chelsea sloot vorig seizoen af als winnaar van de Engelse Women’s Super league. Vlak voor de zomer doneerde het team hun prijzengeld - goed voor zo’n 109.000 euro - aan Refuge, een organisatie die zich inzet voor vrouwen en kinderen die te maken kregen met huiselijk geweld.


Blik op België

Women's Scooore Super League op TV

De uitzendrechten van de Women’s Scooore Super Leaugue, de hoogste klasse in het Belgische vrouwenvoetbal, zitten vervat in de rechten die Eleven Sports heeft verworven met betrekking tot het Belgisch voetbal (en daar spelen ook de media goed op in). Die competitie zal dus voor het eerst ook worden uitgezonden op televisie. Er volgde heel wat enthousiasme over die initiële berichtgeving, hoewel die vreugde toch al gauw wat getemperd werd: Eleven Sports zou oorspronkelijk één wedstrijd per week uitzenden, maar dat is bijgesteld naar één match om de twee weken en hoogtepunten op maandagavond. Dan gaan onze Noorderburen toch weer net dat stapje verder: 

Tot slot zal de Engelse competitie niet enkel in Engeland op de buis komen. Vijftig wedstrijden van het komende seizoen in de Women’s Super League zullen ook op de Amerikaanse televisie te zien zijn, namelijk op NBC Sports.

Dossier Vrouwenvoetbal bij Sport/Voetbalmagazine

Niet enkel kwantiteit doet ertoe, maar ook kwaliteit: niet enkel de hoeveelheid media-aandacht, maar ook de manier waarop vrouwensport wordt besproken in de media is van belang.. Als extra aandacht gepaard gaat met genderstereotypen, denigrerend taalgebruik ("dames" of "meisjes", iemand?) of wanneer duidelijk wordt dat de persoon die de berichtgeving brengt absoluut niet thuis is in de materie, dan is er van vooruitgang maar weinig sprake. Het is dan ook verfrissend en bemoedigend te merken dat het ook anders kan.

Zo verzorgt Sport/Voetbalmagazine in de aanloop naar het nieuwe voetbalseizoen een lovenswaardig dossier Vrouwenvoetbal waarin de berichtgeving gekenmerkt wordt door dezelfde stijl en dezelfde toon als in de berichtgeving over het mannenvoetbal. Uiteraard niet met hetzelfde aantal artikels en interviews, maar kwaliteit boven kwantiteit is hier een goed motto. Bijvoorbeeld:

Verander “Red Flames” in “Rode Duivels”, pas wat namen aan en het had evengoed een artikel over de transfermarkt bij de mannen kunnen zijn. Eén keer betrappen we het artikel op een vermelding van "de damesploeg",  maar verder een uitstekend rapport wat betreft berichtgeving door Aurélie Herman, sportjournalist bij Sport/Voetbalmagazine.

De tendens van de terugkeer

Nog een opvallende tendens: heel wat toppers, waaronder Heleen Jaques, Sara Yüceil en Davinia Vanmechelen, lijken terug te keren uit landen waar de competities nochtans veel hoger staan aangeschreven. Denk aan Spanje, Engeland, Italië,…

Ook Tessa Wullaert, het goudhaantje van het Belgische vrouwenvoetbal, keert na drie jaar in de Duitse club Wolfsburg en twee jaar Engelse competitie bij Manchester City terug naar België waar ze bij Anderlecht van start gaat. Hoewel de voortdurende professionalisering en betere aanpak van de Belgische competitie een belangrijke factor geweest is, geeft Wullaert zelf te kennen dat “dichter bij familie en vrienden kunnen zijn" evenzeer een rol speelde in haar keuze. Dat speelsters niet meer hoeven kiezen tussen “topkwaliteit” in hun sport enerzijds, en hun familiale en sociale leven zegt veel over de groeimarge die nu eindelijk benut lijkt te worden.



WIELRENNEN

Internationale inspiratie

Black Girls Do Bike

Black Girls Do Bike is een Amerikaanse non-profit organisatie, actief sinds 2013. De missie van de organisatie is de zichtbaarheid en het platform van niet-witte, koersende vrouwen verhogen en een community of support opzetten, omdat er nog steeds hardnekkige stereotypen en specifieke drempels bestaan voor niet-witte vrouwen in het wielrennen.

Hun harde werk werd vorige maand beloond toen bekend werd gemaakt dat USA Cycling, de nationale koepel voor wielrennen in de VS, de handen in elkaar wil slaan met BGDB en hen financieel en organisatorisch wenst te ondersteunen. Zo zullen leden van BGDB een USA Cycling koerslicentie krijgen en komen ze in aanmerking voor kosteloze, gecertificeerde coachingprogramma’s. Daarnaast komt er ook een gezamenlijk opgericht wielerteam (inclusief junior team) en zullen BGDB-events beroep kunnen doen op sponsoring. Tot slot wordt er ook ingezet op how-to content om nieuwe renners of geïnteresseerde meisjes en vrouwen beter te kunnen bereiken.

Afghan Women’s Cycling Team Mentoring Program

De renners van de Afghaanse nationale wielerploeg voor vrouwen gaven deze zomer een reeks trainingssessies in hun thuisbasis Kabul. Doel: meer jonge vrouwen aanmoedigen om op de (koers)fiets te stappen. De sessies krijgen de steun van de nationale wielerfederatie, de Afghanistan Cycling Federation. Momenteel worden zo’n dertig jonge vrouwen per dag toegelaten. De nationale federatie belooft ook provinciale wedstrijden te organiseren in de komende maanden. Trainingssessies zijn gratis, maar geïnteresseerden moeten 15+ zijn en toestemming hebben van de ouders. Voor wie meer wil weten over de evolutie van het Afghan Women’s Cycling Team, is er de documentaire Afghan Cycles (2018).

#ThisIsOurTime

ŠKODA UK #ThisIsOurTime campagne (2018-) won afgelopen zomer een Drum Award for Social Media in de Most Effective Use of Group or Community categorie op de uitreiking van The Drum Awards, een wereldwijd platform gericht op bedrijven of individuen in de marketing en communicatieindustrie. De campagne bleek zo succesvol in Groot-Brittannië, dat ŠKODA UK werd uitgenodigd om mee te zetelen in een parlementaire zitting over gendergelijkheid.

ŠKODA is ook één van de sponsors van de Tour de France. Doel van de campagne is om vanuit die rol het debat over één van de grootste ongelijkheden binnen het professionele wielrennen - participatie en gendergelijkheid - levend te houden en mee in de goede richting te sturen. Zo werd er met de Britse krant The Telegraph samengewerkt om de berichtgeving over het vrouwenwielrennen te verhogen én te verbeteren. Grootste vraag van de campagne: waar blijft die Tour de France voor vrouwen? Die is er nog niet, maar we kregen wel de belofte dat die er voor het einde van dit presidentschap van de UCI zou komen. In tussentijd kunnen we wel uitkijken naar de eerste Parijs-Roubaix voor vrouwen op 25 oktober.

Betere contracten

Sinds januari 2020 is de nieuwe zwangerschapsclausule van de UCI van kracht in contracten tussen de UCI en zelfstandige renners en voor renners die aangesloten zijn bij een Women’s WorldTeams (de beste teams van het jaar die racen op de Women’s World Tour). Teams zijn vanaf nu ook verplicht om een minimumloon te bieden, met een oplopende curve in de komende jaren. Daarnaast wordt er gewerkt aan een ander groot hiaat in het vrouwenwielrennen: verzekering. Vanaf 2020 en 2021 hebben vrouwelijke wielrenners recht op terugbetaling van ziektekosten- en moederschapsverzekeringen, en tegen 2022 wordt een pensioenregeling opgenomen.

Giro Rosa neemt vrouwenwielrennen serieuzer

Met etappes die in lengte vergelijkbaar zijn met die van de mannen, en beklimmingen die het waard zijn om überhaupt beklimmingen te heten, lijkt het vrouwenpeloton alweer wat ernstiger te worden genomen in de Italiaanse Giro Rosa. De rittenkoers ging van start op 11 september en de finish wordt gehaald op 19 september. Het is de enige officiële rittenkoers voor vrouwen die langer dan een week zal duren in 2020, en dit omwille van de coronacrisis. De ronde heeft dan ook een indrukwekkend deelnemersveld met toppers als Van Vleuten, Vos, Van der Breggen, Niewiadoma, Longho Borghini en Deignan. Enige minpunt: TV-coverage blijft ook dit jaar beperkt. Ondanks de nieuwe UCI-voorwaarde dat World Tour wedstrijden minstens 45 minuten live beelden moeten voorzien is er geen rechtstreekse uitzending van de ritten, en worden enkel de hoogtepunten van de etappe getoond.

Rolmodellen in de kijker (zowel op als naast de fiets)

Deze zomer bracht Cycling News tot slot een eigenzinnige lijst uit met de - volgens hen - meest invloedrijke mensen in de wielersport. Daarin namen ze bewust een aantal verrassende namen op die gendergelijkheid promoten en heteronormatief denken uitdagen. Uitschieters zijn onder meer:

  • Veronica Ivy, activistische pleitbezorger voor trans* inclusie en participatie in de sportwereld
  • Wielerjournalist Phillippa York
  • Ayesha McGowan, die naast haar professionele wielercarrière bij Liv Racing opkomt voor betere representatie van niet-witte vrouwen in de wielerindustrie
  • Kathryn Bertine, maker van de documentaire Half The Road: The Passion, Pitfalls & Power of Women's Professional Cycling (2014), is een actieve ambassadeur van gelijkheid in het wielrennen
  • Bonnie Tu, voorzitter van Giant Group en stichter van Liv Cycling, wielerkledij gemaakt door en voor vrouwen
  • Iris Slappendel, co-stichter van The Cyclists' Alliance, een rennersvereniging die als doel heeft om via ondersteunende diensten eerlijkheid voor vrouwelijke renners te bewerkstelligen.


Blik op België

#ZijaanZij

“Een campagne voor meisjes, door vrouwen. Alle drempels weg.”

Begin dit jaar lanceerde wielerkoepel Cycling Vlaanderen de campagne ZIJ AAN ZIJ voor meer meisjes op de fiets. Hun doel is om meer meisjes (tussen 12 en 18) aan het koersen te krijgen en de deelname van meisjes aan wielerwedstrijden te verhogen. Dit doen ze door in te zetten op het doorbreken van twee belangrijke drempels:

1. Het hardnekkige idee dat wielrennen een mannensport is

2. De hoge financiële kost die bij wielrennen komt kijken

Om de financiële kosten te beperken, biedt het project onder meer de kans om een koersfiets en outfit te huren. Meisjes die deelnemen aan het project krijgen ook een aantal workshops rond indoorfietsen, mechaniek, onderhoud en fietsbehendigheid, maar ook trainingsleer en voeding komen aan bod. De ouders worden actief betrokken, en de omkadering en begeleiding van het project gebeurt uitsluitend door vrouwelijke professionals: van coaches over verzorgers tot mecaniciens. Ook huidig Belgisch kampioene op de weg Jesse Vandenbulcke en triatlete Mieke Suys zijn betrokken. Doelstelling is een zo volledig mogelijk ondersteuningsnetwerk te bieden dat alle aspecten die bij de koers komen kijken omvat.

De eerste try-outs stonden gepland voor 8 en 14 maart 2020. Door de coronamaatregelen werd de try-out van 14 maart en het programma van de aankomende maanden helaas opgeschort. Volgens berichtgeving van Cycling Vlaanderen kon het project ondanks de uitzonderlijke situatie toch 52 meisjes naar de koers brengen. Het is nog even afwachten hoe en wanneer het programma een vervolg krijgt, maar de opkomst was gezien de omstandigheden alvast veelbelovend.

Koers Zoekt Vrouw

Koers Zoekt Vrouw

Het in België gebaseerde internationale wielerteam Starcasino Cycling Team, is - in samenwerking met Cycling Vlaanderen - op zoek naar nieuw vrouwelijk talent van Belgische bodem onder de slogan “Koers Zoekt vrouw”. Eén renster krijgt de kans om zich voor een jaar bij een professioneel wielerteam aan te sluiten.

Waar Zij aan Zij specifiek op de jeugd en zo ook de toekomst focust, richt Cycling Vlaanderen zich met dit project op het al iets oudere publiek en op ruwe diamanten die net door de drempels voor fietsende vrouwen onder de radar zijn gebleven.

In de woorden van Starcasino Cylcing Team: “Ons doel is om zoveel mogelijk vrouwen op de fiets te krijgen én nieuw talent te ontdekken. Een win-winsituatie, want de stap van liefhebster naar profwielrenster wordt op deze manier zo klein mogelijk gemaakt.”

 

 

In de pers:

Meer lezen?

Aanraders de RoSa-bibliotheek:

#Pers:pectief #Sport #GelijkLoon #Loonkloof #Voetbal #Wielrennen #Representatie #RoSaschrijft

Op de hoogte blijven van RoSa thema's en actua?

Ontvang onze tweewekelijkse Pers:pectief waarin we een actueel of onderbelicht thema bespreken vanuit een genderperspectief, of kies voor onze driemaandelijkse Uitgelezen met tal van boekrecensies, interviews, de nieuwste aanwinsten in onze almaar groeiende collectie en nog veel meer, telkens rond één specifiek thema.

Schrijf je in