Aljudhur podcast van Bruzz en DARNA vzw met Samira Azabar

In de categorie RoSa luistert bespreken we interessante podcasts over thema’s op het snijvlak van gender en/of feminisme die ons opvallen, die we warm aanraden of die we kritisch onder de loep nemen. Ditmaal luisterden we naar de Aljudhur podcast van Bruzz en DARNA vzw. Aljudhur betekent zoveel als "geworteld" of "roots" in het Arabisch en dat thema staat centraal in deze podcast. Host Saïda El Bajaj nodigt voor iedere aflevering bekende Belgen met Marokkaanse roots uit om te spreken over hun levensverhaal. In de tiende aflevering valt die eer niemand minder dan Samira Azabar te beurt. Azabar is socioloog, onderzoeker in de politieke wetenschappen aan de Universiteit van Antwerpen en kernlid van het feministische, antiracistische collectief Baas Over Eigen Hoofd (BOEH!).

Naar aanleiding van het hoofddoekverbod aan de Antwerpse stadsloketten, onder impuls van kersverse socialistische burgemeester Patrick Janssens, wordt in 2007 het antiracistisch en feministische actieplatform Baas Over Eigen Hoofd! of kortweg BOEH! opgericht. Een jaar later sluit Samira Azabar zich aan. Destijds werkt ze als vormingsmedewerker voor een organisatie die het maatschappelijke debat probeert te organiseren en aan te zwengelen. Die rol neemt Azabar al gauw ook bij BOEH! op. Niet alleen zet BOEH! in op analyses en debatten, ook gaat het actieplatform gesprekken aan met andere organisaties in het middenveld en in de feministische beweging, met de media, politici en beleidsmakers om structurele verandering teweeg te brengen.

Vijftien jaar later bestaat BOEH! nog steeds, en dat blijkt nodig. Eerder dit jaar verscheen het BOEH! boek dat Samira Azabar samen met Ida Dequeecker, een icoon uit het radicale tweede golf feminisme in Vlaanderen en tevens medeoprichter en kernlid van BOEH!, neerpende over die vijftien jaar strijd tegen discriminerende hoofddoekverboden, toenemende islamofobie en het zusterschap dat onder de BOEH! activisten ontstond in de gezamenlijke strijd tegen ongelijkheid.

In de podcast vraagt host El Bajaj haar gast eerst naar haar levensverhaal en zaken zoals de rol van religie, zowel in haar eigen levenswijze als in de opvoeding van haar kinderen. Vervolgens duiken de vrouwen al gauw in de maatschappelijke dimensies van thema’s als religie. Centraal staat het recht op keuzevrijheid en zelfbeschikking. Azabar vertelt over haar activistisch parcours, over vallen en opstaan, over het belang van zorg voor elkaar in de strijd tegen discriminatie en islamofobie. En dat blijkt ook binnen de feministische beweging nodig. 

Op de vraag of ze iets mist in het leven als gesluierde vrouw, antwoordt Azabar nuchter dat je niets kan missen als je het niet hebt. Die houding staat haar echter niet in de weg om kritisch te reflecteren op de politieke dimensie van het islamofoob discours specifieke tegenover vrouwen met een hoofddoek dat vandaag bon ton lijkt. Azabar stelt vast dat het dominant discours en de stereotiepe beeldvorming van vrouwen met een hoofddoek als onderdrukte vrouwen zonder enige agency zeer tastbare gevolgen kan hebben. Het voedt niet alleen vooroordelen en een polariserend wij-zij gevoel in de samenleving, maar leidt tot effectieve discriminatie, zowel op vlak van arbeid als op vlak van onderwijs. Het leidt, kortom, tot ongelijkheid.

Beluister het boeiende gesprek tussen Saïda El Bajaj en Samira Azabar, en kom te weten wat deze laatste nog meer te vertellen heeft over de rol van media in het produceren van stereotiepe beeldvorming en discriminatie, over de vrijheid om al dan niet een hoofddoek te dragen maar ook over de vrijheid om al dan niet de strijd aan te gaan met racisme, onrecht en discriminatie. Hoewel activisme voor Azabar niet als een keuze voelt maar eerder als een automatisme, wil ze jongeren meegeven dat die keuze wel bestaat. “Dat is een van de dingen die ik nu aan jongeren probeer mee te geven, dat ze zich niet moeten laten strikken in die valkuilen van activisme en ook in dat activisme te rollen als ze dat niet willen. Je kan gerust ook andere dingen doen, gaan ondernemen of de wereld verkennen, leukere dingen dan enkel die strijd continu op te nemen.”

Het stereotiepe beeld van moslimvrouwen met een hoofddoek als onderdrukte vrouwen zonder enige agency dient een positief zelfbeeld van witte mensen, legt Azabar uit. Door die beeldvorming telkens opnieuw uit te dragen en dat islamofobe discours te normaliseren, gaan we vrouwenonderdrukking uitsluitend met moslims associëren, alsof seksisme en genderongelijkheid problemen zijn eigen aan islam als religie en cultuur. Het doet uitschijnen dat witte, seculiere vrouwen ‘bevrijd’ en geëmancipeerd zijn, en ondermijnt zo de strijd die nog gevoerd moet worden. Want genderongelijkheid en seksisme zijn structurele en wereldwijde fenomenen, van alle tijden en culturen, waar alle vrouwen - hoewel op verschillende manieren - mee geconfronteerd worden. Azabar pleit dan ook voor een inclusieve feministische beweging, waar er respect is voor onderlinge verschillen en samen strijd wordt gevoerd voor gelijke rechten en vrijheden. Meer over feminisme en de hoofddoek lees je in onze Pers:pectief van 28/04/2022.

Leer meer over intersectioneel feminisme in deze tiende aflevering van Aljudhur, de podcast van Bruzz in samenwerking met DARNA vzw. 

In de pers:

• Aljudhur met Samira Azabar: 'Een hoofddoek dragen is voor witte mensen vaak beangstigend' (Bruzz, 24/06/2022)
• Hoofddoekenverbod: ‘Onder het mom van neutraliteit worden vrouwen gediscrimineerd’ (Sociaal.net, 21/04/2022)
• ‘Als vrouw met een hoofddoek mag ik geen maatschappijkritiek geven, maar wel poetsvrouw zijn’ (De Standaard+, 26/03/2022)
• Baas Over Eigen Hoofd: boek met alle argumenten (De Wereld Morgen, 23/03/2022)
• BOEH! strijdt al vijftien jaar tegen hoofddoekenverbod: “Vrouwen kiezen vooral zélf voor een hoofddoek” (Gazet Van Antwerpen, 20/03/2022)

Meer weten?

• Website van BOEH!
• Volg BOEH! op Instagram of Facebook
• Pers:pectief 28/04/2022: Feminisme en de hoofddoek
• RoSa thema: Intersectionaliteit
• RoSa thema: Islamitisch en moslimfeminisme
• RoSa schrijft: Antiracistisch feminisme
• RoSa kijkt: Samina Ali - "Wat zegt de Koran echt over de hoofddoek van een moslima?"
• RoSa kijkt: Yassmin Abdel-Magied - "Wat betekent mijn hoofddoek voor jullie?"

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• Baas Over Eigen Hoofd! / Samira Azabar & Ida Dequeecker [Eds.], 2022 - RoSa-ex.nr.: FI a/594
• Against White Feminism / Rafia Zakaria, 2021 - RoSa-ex.nr.: FII a/1316
• It’s Not About The Burqa: Muslim Women on Faith, Feminism, Sexuality and Race / Mariam Khan [Ed.], 2020 - RoSa-ex.nr.: M/541
• Muslim Women Are Everything: Stereotype-Shattering Stories of Courage, Inspiration, and Adventure / Yasmin Seema, 2020 - RoSa-ex.nr.: FI h/112
• White Feminism: From The Suffragettes To Influencers and Who They Leave Behind / Koa Beck, 2021 - RoSa-ex.nr.: FI a/560
• White Tears/Brown Scars: How White Feminism Betrays Women of Color / Ruby Hamad, 2020 - RoSa-ex.nr.: FII m/836
• The Trouble Between Us: An Uneasy History of White and Black Women In The Feminist Movement / Winifred Breines, 2006 - RoSa ex.nr: FIII m/7

#Podcast #BOEH #BaasOverEigenHoofd #Intersectioneel #Antiracistisch #Feminisme #Hoofddoek #Hijab #Zelfbeschikking #DeVrouwBeslist #RoSaluistert