18.01 | Tienerprostitutie

Gepubliceerd op 18/01/2019

De problematiek van tienerprostitutie kwam de voorbije weken breed aan bod in de Vlaamse media nadat er commotie ontstond toen de Antwerpse rapper Soufiane Eddyani zijn voor verkrachting en tienerpooierschap veroordeelde vriend Bilal 'Moreno' Aazzouti verdedigde in zijn nieuwste nummer. Ook justitie kwam in opspraak nadat bleek dat Aazzouti een groot deel van zijn straf mag uitzitten met een enkelband en toelating kreeg om naar Ibiza te reizen.

Volgens de officiële cijfers zijn er in ons land zo'n zestig meisjes die via tienerpooiers in de prostitutie terechtkwamen. Hoeveel tieners er daadwerkelijk misbruikt worden door loverboys – mannen die zich charmant voordoen om het vertrouwen van kwetsbare jongeren te winnen en hen zo in de prostutie te dwingen – weet voorlopig niemand. Maar dat het aantal (veel) hoger ligt dan de zestig waarvan wordt gesproken in de officiële cijfers, dat is wel zeker. Met een nieuw meldpunt hoopt Payoke, een opvangcentrum voor prostituees en slachtoffers van mensenhandel, een beter beeld te krijgen over de ware grootte van de problematiek. In maart volgt er een eerste evaluatie van de gegevens die het meldpunt verzamelde, waarna de organisatie gerichter zal kunnen werken op vlak van begeleiding van de slachtoffers en vervolging van de daders.

Zowel tienerpooiers als hun klanten glippen vaak door de mazen van het net en blijven zo ongestraft. Wanneer het gerecht wel ingrijpt, lijken de straffen weinig indruk te maken. Volgens de Antwerpse magistraat mensenhandel Els Traets moet er in de eerste plaats worden ingezet op een beter toezicht, ook na afloop van de straf. Momenteel is het strafwetboek niet voldoende aangepast aan het specifieke misdrijf dat door tienerpooiers gepleegd wordt. Als zij veroordeeld worden, is dat meestal voor mensenhandel van minderjarigen in plaats van voor zedenfeiten. Het gevolg is dat de daders zwaardere straffen kunnen krijgen, maar dat ze na hun straf niet opgevolgd kunnen worden. Een veroordeling voor zedenfeiten kan ook een bijkomende straf van terbeschikkingstelling inhouden om herhaling te voorkomen en de maatschappij te beschermen.

Volgens Maarten Sobrie, tot 2017 referentiemagistraat voor mensenhandel en -smokkel aan het parket van Antwerpen, heeft het internet het tienerpooiers een stuk makkelijker gemaakt. Terwijl tienerprostitutie vroeger vooral bestond uit buitenlandse meisjes die op straat tippelden, kan elk meisje nu (vaak onder invloed van een pooier) foto's van zichzelf online zetten om klanten te werven. Daarnaast kunnen meisjes door het internet makkelijker gechanteerd worden. Waar pooiers vroeger tijd moesten investeren in het opbouwen van een relatie met de meisjes om hun vertrouwen te winnen, kunnen ze nu sneller in de prostitutie gedwongen worden door hen te chanteren met naaktfoto's en filmpjes waarin ze bijvoorbeeld seks hebben onder invloed van drugs. Dat tienerpooiers zich veelal op meisjes in kwetsbare posities richten, bleek ook uit de getuigenis van twee jonge meisjes in Terzake.

Uit het meest recente rapport Mensenhandel en Mensensmokkel van Federaal Migratiecentrum Myria blijkt dan weer dat mensenhandelaars actief minderjarige Nigeriaanse meisjes rekruteren om in Europa aan prostitutie te doen. De meisjes worden in hun thuisland zwaar onder druk gezet om te emigreren. Mensensmokkelaars spelen in op hun geloof in voodoo en hun loyaliteit tegenover familie. De mentale druk en armoede in Nigeria zorgen ervoor dat meisjes vaak geen andere oplossing zien dan ingaan op het aanbod. Eenmaal in België heerst een constante dreiging. Meisjes die weigeren zich te prostitueren worden mishandeld en bedreigd en hun familie in Nigeria wordt het doelwit van lokale handlangers. België is een van de belangrijkste bestemmingen voor Nigeriaanse prostitutienetwerken met minderjarige meisjes. UCOS, het Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking, zette daarom het project CHanGE (Campaign for sexual Health & Gender Equality) op over gendergelijkheid en seksuele en reproductieve rechten en gezondheid.

Dat zoveel kwetsbare meisjes in de handen van tienerpooiers vallen en blijven, heeft ook veel te maken met het gebrek aan een opvangnetwerk voor slachtoffers van tienerpooiers. Journaliste Saskia Van Nieuwenhove heeft de voorbije jaren al verschillende jongeren in haar eigen huis opgevangen wegens een schrijnend gebrek aan andere (degelijke) opvangmogelijkheden. De bestaande opvangplaatsen zijn beperkt, ontnemen de slachtoffers hun vrijheid, houden niet voldoende rekening met hun specifieke problematiek en eens ze achttien zijn, moeten ze er weg. Van Nieuwenhove pleit voor een andere manier van omgaan met deze meisjes, meer gericht op hun noden.

Maar België schiet niet enkel tekort op vlak van opvang. Zoals in het begin van deze nieuwsbrief werd aangehaald, is er erg weinig informatie beschikbaar over de daadwerkelijke impact van tienerpooiers in ons land. Terwijl Child Focus hier pas in 2015 een eerste studie uitvoerde naar het fenomeen, is Nederland er al mee bezig sinds 1998. Een van hun belangrijkste methoden om het aantal minderjarigen in de prostitutie terug te dringen, is door burgers aan te moedigen strafbare feiten te melden. In Vlaanderen is dit nog niet mogelijk.

Child Focus wil jongeren ook bewuster en weerbaarder maken tegenover het fenomeen van tienerpooiers. De campagnewebsite Stop Tienerpooiers verzamelt heel wat achtergrondinfo over wie en wat tienerpooiers precies zijn en hoe ze te werk gaan. Jongeren kunnen er bovendien snel en makkelijk een melding doorgeven wanneer ze iemand denken te kennen die het slachtoffer is van tienerprostitutie of zelf in de handen van een pooier belandden.

In de pers:

• ‘Dit is geen uitbuiting, maar een gezin’ (De Standaard, 26/01/2019) 
• Expose-cultuur is een geschenk voor pooiers (De Morgen, 09/01/2019)
• Magistraat mensenhandel: “Ik geloof niet dat tienerpooiers hun leven kunnen beteren” (De Morgen, 07/01/2019)
• Er komt een Vlaams meldpunt voor tienerpooiers: “Probleem is veel groter dan uit de cijfers blijkt” (De Morgen, 07/01/2019)
• ‘Dromen van slachtoffers worden on hold gezet en zelfontplooiing gestopt. Om hen te beschermen?’ (MO*, 11/10/2019)
• Waarom tienerpooiers door de mazen van het net glippen (De Standaard, 09/01/2019) 
• Domme zet van een ‘slimme jongen’ (De Standaard, 07/01/2019)
• “De akeligste netwerken zijn de familiebedrijfjes, waar zelfs de vrouw van de pooier meewerkt” (De Morgen, 07/01/2019)
• ‘Seks is aandacht, en een pak slaag eigenlijk ook’ (De Standaard, 07/01/2019)
• Heeft justitie gefaald in de zaak over de veroordeelde tienerpooier waar rapper Soufiane Eddyani over zingt? (VRT NWS, 08/01/2019) 
• ‘Ik heb nooit durven tellen hoeveel handen mijn lichaam hebben betast’: een slachtoffer (19) van loverboys getuigt (De Morgen, 18/12/2018)
• Ik kan niet tegen onrecht (Sociaal.net, 04/09/2018) 
• Aantal gevallen van uitgebuite meisjes door tienerpooiers zal dit jaar verdubbelen (De Morgen, 01/08/2018)