Judy Chicago

Judy Chicago is een Amerikaanse kunstenaar en auteur die gekend staat om haar collaboratieve installaties, voorliefde voor pyrotechniek en feministische installaties, en in het bijzonder haar bekendste werk The Dinner Party dat genderongelijkheid aanklaagt. Chicago zet zich al meer dan vijf decennia in voor kunst als middel tot sociale verandering en voor het recht van vrouwen om deel te nemen aan de hoogste regionen van de kunstwereld.

Leven

Judy Chicago wordt op 20 juli 1939 geboren in Chicago als Judith Sylvia Cohen. Ze komt uit een Joods gezin en heeft een broer. Haar vader is actief binnen de Amerikaanse Communistische Partij en heeft liberale opvattingen over vrouwenrechten, die de jonge Judy beïnvloeden. Het gezin heeft het niet gemakkelijk: onder meer de FBI houdt hen in de gaten vanwege de overtuigingen van vader. Als Judy dertien jaar oud is, overlijdt haar vader. Kunst, een passie die ze deelt met haar moeder, is voor Judy een manier om met het verlies om te gaan. Als kleuter volgt ze al tekenles aan het Art Institute van Chicago. Na haar middelbare school gaat ze naar het UCLA waar ze geïnteresseerd raakt in politiek en zich inzet tegen racisme als vrijwilliger bij de NAACP.

Bron foto: Donald Woodman, CC BY-SA 4.0, via WikiCommons

In 1959 krijgt ze een relatie met Jerry Gerowitz, met wie ze naar New York verhuist en trouwt in 1961. In 1962 behaalt Chicago haar Bachelor of Fine Arts en in 1964 haar Master. In 1963 sterft Gerowitz in een auto-ongeluk, een gebeurtenis die het leven en werk van Chicago nog zeker tien jaar zal kleuren.

Eind jaren zestig besluit de kunstenares dat zowel haar meisjesnaam als de naam van haar echtgenoot verbonden zijn met mannen die niet langer leven en dat ze een eigen naam wil hebben. Ze neemt haar bijnaam "Judy Chicago", die ze heeft gekregen vanwege haar Chicago-accent, aan als haar wettelijke naam. Ze kondigt de wijziging aan met een spandoek tijdens haar solotentoonstelling in 1970 aan de California State University, waarop staat:

“Judy Gerowitz ontdoet zich hierbij van alle namen die haar door mannelijke sociale dominantie zijn opgelegd en kiest haar eigen naam, Judy Chicago.”

In het tijdschrift Artforum plaatst ze een advertentie met dezelfde verklaring. In 1985 hertrouwt Chicago met fotograaf Donald Woodman.

Vroeg werk en Womanhouse

In 1965 heeft Chicago haar eerste solotentoonstelling, in de Rolf Nelson Gallery in Los Angeles. Haar werken zijn aanvankelijk minimalistisch en abstract. De vorm staat steevast centraal. Ook experimenteert Chicago al vroeg met vuurwerk en pyrotechniek, methodes waarmee ze het landschap tijdelijk een andere kleur en sfeer geeft.

Eind jaren zestig begint ze thema’s zoals seksualiteit en representatie van vrouwen te verkennen in haar werk. Ze laat zich inspireren door – vaak ondergewaardeerde ­­– vrouwelijke abstracte schilders zoals Georgia O’Keeffe, Hilma af Klint en Agnes Pelton.

In de jaren zeventig start Chicago het eerste feministische kunstprogramma in de VS aan de California State University. Ze onderwijst er feministische kunst en kunsteducatie. In deze periode creëert ze Womanhouse, een installatie van een collectief van vrouwelijke kunstenaars die een huurhuis omvormen tot een podium voor feministische performances.

Lof en kritiek op wereldbekende The Dinner Party

In 1974 begint Chicago met het realiseren haar bekendste werk, The Dinner Party. Tussen 1974 en 1979 werken honderden vrijwilligers mee aan dit multimediaproject dat bestaat uit een installatie, film en boek. Het werk is geïnspireerd op het laatste avondmaal thema in de kunstgeschiedenis. De installatie bestaat uit drie tafels, geplaatst in een driehoek, en toont middels rijke symboliek een denkbeeldige bijeenkomst van 39 belangrijke historische en mythologische vrouwen, onder wie Georgia O’Keeffe, Sojourner Truth en Virginia Woolf. Aan elke tafel is plaats voor dertien vrouwen: de goddelijke tafel toont vrouwen uit de prehistorie en het Romeinse Rijk, de renaissancetafel toont vrouwen die leefden tijdens het begin van het christendom tot en met de reformatie, en tot slot de moderne geschiedenistafel toont vrouwen die een rol hadden in de Amerikaanse revolutie en in de feministische beweging.

Bron foto: Donald Woodman. Work of art: Judy Chicago., CC BY-SA 4.0, via WikiCommons  

Chicago decoreerde de tafel met kunstvormen die vaak worden afgedaan als “huiselijke kunst”, zoals keramiek en borduurwerk. De tafel is onder meer versierd met sculpturale vulva’s. Naast de 39 “Great Women that are offered a seat at Chicago’s table”, zijn er op de vloer van de installatie, de “Heritage Floor” genoemd, nog een bijkomstige 999 namen geschreven van vrouwelijke pioniers en rolmodellen. Het doel van The Dinner Party is om het nalatenschap van deze vrouwen te eren en hun verdiende plek te geven in de hedendaagse cultuur.

Bron foto: Donald Woodman (detail of his photo of the whole work). Work of art: Judy Chicago., CC BY-SA 4.0, via WikiCommons

Aanvankelijk reageren kunstcritici negatief op het werk. Sommigen vinden het werk ronduit vulgair. The Dinner Party trekt niettemin duizenden bezoekers. Het project wordt in zestien tentoonstellingen in zes landen getoond en wordt vandaag gezien als een van de belangrijkste feministische kunstwerken. De impact van het project is in 1996 onderwerp van de tentoonstelling Sexual Politics: Judy Chicago’s Dinner Party in Feminist Art History, samengesteld door Dr. Amelia Jones van het UCLA Armand Hammer Museum. Historica Jane Gerhard publiceert in 2007 het boek The Dinner Party: Judy Chicago and the Power of Popular Feminism.

Er is evenwel ook hevige kritiek op het gebrek aan raciale diversiteit. Zo merkt Alice Walker op dat bijna alle vrouwen die Chicago toont in The Dinner Party wit zijn en dat de enkele zwarte vrouwen die wel een plekje aan de tafel kregen bovendien anders worden afgebeeld dan de witte vrouwen. In 2018 reageert Judy Chicago in de New York Review of Books dat namen van vrouwen van kleur zijn toegevoegd op de vloer van de installatie en dat er in de jaren zeventig - voor het internettijdperk - erg weinig informatie voorhanden was over vrouwen van kleur.

Een andere veelvoorkomende kritiek komt om Chicago’s gebruik van vrouwelijke genitalia om vrouwelijkheid te symboliseren. Door vagina’s te gebruiken in een werk dat genderongelijkheid aanklaagt, worden de ervaringen van trans* vrouwen en non-binaire personen gemarginaliseerd, zo klinkt het. In 2017 reageert Judy Chicago ontvankelijk op deze kritiek en looft ze de ongelooflijke vooruitgang die de feministische beweging in de laatste vier decennia heeft geboekt in het begrijpen en erkennen van de complexiteit van identiteit.

In 2007 vindt The Dinner Party een permanent onderkomen in het Elizabeth A. Sackler Centrum voor Feministische Kunst in het Brooklyn Museum. Tot vandaag wordt het installatiewerk van Chicago gevierd als een mijlpaalmonument van feministische kunst.

Van Birth Project tot The End

Van 1980 tot 1985 werkt Chicago aan Birth Project. Het is haar opgevallen dat er in westerse kunst nauwelijks iconografie bestaat over het onderwerp geboorte. Daarom ontwerpt Chicago een reeks geboortebeelden die door handwerkers uit heel Amerika worden uitgevoerd. Birth Project wordt tentoongesteld op meer dan honderd locaties. Onderdelen van het project vinden later onderdak in meerdere Amerikaanse openbare collecties.

Terwijl Chicago Birth Project voltooit, werkt ze ook aan PowerPlay, een reeks kunstwerken, waaronder tekeningen, schilderijen en bronzen reliëfs. In PowerPlay kijkt Chicago kritisch naar de genderconstructie van mannelijkheid en de daaruit voortkomende machtsverhoudingen.

Chicago raakt door PowerPlay nog meer geïnteresseerd in de distributie en werking van macht. Ook wil ze haar Joodse identiteit onderzoeken. Dit leidt tot The Holocaust Project: From Darkness Into Light, dat tentoongesteld wordt in Amerikaanse musea in de periode van 1993 tot 2002. Het Holocaust-project is het resultaat van acht jaar onderzoek en bestaat uit een reeks afbeeldingen die de Holocaust behandelen en waarin de schilderkunst, ontwerpen in glas-in-lood en wandtapijten van Chicago worden gecombineerd met beelden van haar echtgenoot, fotograaf Donald Woodman.

Resolutions: A Stitch in Time is het laatste groepsproject van Judy Chicago. Hierin combineert ze schilder- en naaldkunst tot een reeks afbeeldingen die traditionele spreuken en spreekwoorden herinterpreteren voor gebruik in de toekomst.

In 2014, ter ere van de vijfenzeventigste verjaardag van Chicago, organiseren verschillende instellingen evenementen en tentoonstellingen rond haar werk. Chicago toont dat jaar A Butterfly for Brooklyn, een pyrotechnische werk, aan 12.000 toeschouwers in Prospect Park.

In 2017 krijgt Chicago de opdracht van Tate Liverpool om een enorme muurschildering met de titel Four Lads from Liverpool te maken voor het vijfitgjarige jubileum van het Beatlesalbum Sgt Pepper's Lonely Heart's Club Band. In 2019 wordt Judy Chicago’s meest recente werk The End: A Meditation on Death and Extinction voor het eerst getoond in het National Museum of Women in the Arts (NMWA) in Washington DC.

Op haar tachtigste verjaardag presenteert ze opnieuw een pyrotechnisch werk en opent ze een nieuwe locatie van haar feministische non-profit kunstorganisatie Through the Flower. Through the Flower is in 1978 door Chicago opgericht om het publiek voor te lichten over het belang van kunst en hoe kunst de prestaties van vrouwen kan benadrukken.

Haar werk bevindt zich vandaag onder meer in de collecties van het British Museum, het Moderna Museet in Stockholm, het Metropolitan Museum of Art in New York, de National Gallery in Washington DC, het Los Angeles County Museum of Art inLos Angeles, Hammer Museum, het San Francisco Museum of Modern Art in San Francisco, het Tate Modern in London en in meer dan vijventwintig universitaire kunstmusea zoals die van Brandeis, Cornell, Harvard en Cambridge.

Auteur en docent

Chicago is de auteur van meerdere boeken over haar kunst, die naar meerdere talen vertaald zijn. Dit zijn onder meer Through the Flower: My Struggle as a Woman Artist (1975), The Dinner Party: A Symbol of Our Heritage (1979), Embroidering Our Heritage: The Dinner Party Needlework (1980), The Birth Project (1985), Holocaust Project: From Darkness into Light uit 1993, Beyond the Flower: The Autobiography of a Feminist Artist (1996) en Kitty City: A Feline Book of Hours (2005). Ook geeft ze les over kunst en in het bijzonder feministische kunst aan een groot aantal universiteiten, waaronder de Vanderbilt University, Duke University, California Institute of the Arts en California State University.

Prijzen en erkenning

Judy Chicago ontving eredoctoraten van onder meer Duke University, Lehigh University, Smith College en de University of California. Ze heeft een groot aantal prijzen gewonnen, waaronder de Outstanding Woman of the Year van Mademoiselle Magazine in 1973, de UCLA Alumni Professional Achievement Award in 1999 en de Lifetime Achievement Award van de Palm Springs Art Fair in 2012. Chicago wordt in 2018 door Time Magazine uitgeroepen tot een van de honderd meest invloedrijke mensen van dat jaar. In 2019 ontvangt ze de Visionary Woman Award van het Museum of Contemporary Art in Chicago.

Meer lezen?

• Officiële website van Judy Chicago
• Officiële website van Through the Flower, Judy Chicago’s feministische non-profit kunstorganisatie
• RoSa rolmodel: Linda Nochlin
• RoSa rolmodel: Alice Walker
• RoSa rolmodel: Sojourner Truth
• RoSa rolmodel: Virginia Woolf

In de pers:

• Judy Chicago on Rescuing Women From Art History’s Sidelines (The New York Times, 19/09/2019)
• Feminist art icon Judy Chicago isn’t done fighting (Interview Magazine, 11/12/2017)
• Why Judy Chicago, 78-Year-Old Feminist Godmother of Vagina Art, Is Having a Revival (W Magazine, 23/10/2017)

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• The dinner party: Judy Chicago and the power of popular feminism, 1970-2007 / Jane F. Gerhard, 2013 – RoSa-ex.nr.: GIV2 m/193
• The dinner party: 2008 calendar / Judy Chicago, 2007 – RoSa-ex.nr.: Y/130
• Heritage panels from The Dinner Party: a print portfolio / Judy Chicago, [z.d.]– RoSa-ex.nr.: Q/174
• Plates from The Dinner Party: 40 postcards / Judy Chicago, 2007 – RoSa-ex.nr.: Q/148
• The art of feminism: images that shaped the fight for equality / Helena Reckitt, 2019 – RoSa-ex.nr.: GIV2 a/803
• Reclaiming female agency: feminist art history after postmodernism / Norma Broude & Mary D. Garrard, 2005 – RoSa-ex.nr.: GIV2 m/86
• Sexual politics: Judy Chicago's "Dinner Party" in feminist art history / Amelia Jones (Ed.), 1991  – RoSa-ex.nr.: GIV1 a/30